تفاوت هموروئید و افتادگی روده

هموروئید و افتادگی روده دو نوع بیماری متفاوت با علایم و علل بسیار مشابه هستند. به همین دلیل تعیین اینکه مشکل و ناراحتی شما مربوط به کدام یک از این دو بیماری است دشوار خواهد بود اما متخصص جراحی عمومی با معاینه و روش های تشخیصی کاربردی این دو بیماری را از یکدیگر افتراق می دهد.

بیماریهای هموروئید و افتادگی روده دقیقاً چه هستند؟

علائم این دو بیماری بسیار یکسان است، اما نیازهای درمانی آنها متفاوت است. نوع درمان بستگی به این دارد که در چه شرایطی قرار دارید و به کدامیک مبتلا هستید.

بیماری هموروئید چیست؟ (hemorrhoids )

همه افراد به طور طبیعی در کانال مقعد خود هموروئید دارند زیرا هموروئید به قسمت هایی از آناتومی دیواره مقعد گفته می شود که متشکل از خوشه هایی از بافت عروقی (شامل مویرگها و وریدهای بسیار کوچک، اتصالات شریانی-وریدی)، عضله صاف و بافت همبند است و با اپیتلیوم یا لایه پوششی کانال مقعد پوشانده شده است. زمانی که عروق خونی مقعد متسع، ملتهب و متورم شوند به آن بیماری هموروئید یا بواسیر نیز گفته می شود. هموروئید به دو نوع خارجی و داخلی تقسیم بندی می شود.

بنابراین اولین تفاوت هموروئید و افتادگی روده در این است که در هموروئید رگ های خونی در دیواره های مقعد و راست روده متورم می شوند اما افتادگی روده حرکت خود رکتوم یا راست روده به بیرون از مقعد است.

آناتومی هموروئید داخلی و خارجی

هموروئید خارجی (external hemorrhoid )

هموروئید خارجی عروق خونی قسمت تحتانی مقعد را درگیر می کند و از بیرون مقعد قابل مشاهده است. روی هموروئید خارجی با پوست پوشیده می شود و شبیه برآمدگی کوچک و همرنگ پوست هستند. زمانی که عروق خونی در هموروئید خارجی ملتهب شده و خون داخل وریدها لخته شود به آن هموروئید ترومبوزه گفته می شود.

هموروئید داخلی (internal hemorrhoid )

این نوع هموروئید به طور کلی از خارج مقعد قابل مشاهده نیست. دلیل آن این است که منشا آن بالاتر از کانال مقعدی است. هموروئید داخلی با لایه مخاطی پوشیده شده است و معمولا دردناک نیست. معمولاً باعث خونریزی بعد از دفع می شود. اگر هموروئید داخلی بزرگ و شدید شود، ممکن است شروع به پایین آمدن کند و از طریق اسفنکتر مقعد خارج و قابل مشاهده می شود و می تواند بسیار دردناک باشد. این امر به ویژه در مواردی اتفاق می افتد که هموروئید در عضله مقعدی گیر کند و نتواند به داخل کانال مقعد برگردد.

افتادگی راست روده چیست؟ (rectal prolapse)

افتادگی راست روده یا پرولاپس رکتوم بیماری است که در آن راست روده شروع به حرکت و افتادن به سمت بیرون از مقعد می کند. برای درک تفاوت بین هموروئید و افتادگی روده مهم است که آناتومی و محل قرار گیری راست روده و مقعد را بدانیم.

راست روده قسمت انتهایی روده بزرگ می باشد که بین کولون سیگموئید و مقعد قرار گرفته است. راست روده با حدود 12-15 سانتی متری طول، شکل کیسه ای مانند دارد و در درجه اول به عنوان مخزن ذخیره مدفوع عمل می کند ولی مقعد دهانه یا کانالی است که در حدود 4 سانتی متر طول دارد و در واقع دریچه ای است که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می شود.

افتادگی کامل روده

راست روده با حمایت عضله کف لگن و رباط ها در جای خود ثابت نگه داشته می شود. زمانی که این عضلات و اتصالات طبیعی به دلایلی مانند افزایش سن، بارداری، یبوست و فشار طولانی مدت در هنگام اجابت مزاج ضعیف و سست می شوند، باعث سر خوردن راست روده به سمت مقعد می شود. زمانی که تمام دیواره راست روده تا حدی سست شود که از بیرون مقعد قابل رویت است به آن افتادگی کامل روده ( Full-thickness ) می گویند.

افتادگی جزئی روده

اما زمانی که فقط لایه مخاطی راست روده شل شده و به سمت کانال مقعد سقوط کند به آن افتادگی جزئی راست روده (Partial-thickness ) گفته می شود. موکوس یا لایه مخاطی است که سطح داخلی راست روده را می پوشاند و چون به اندازه کافی ضخامت ندارد به ندرت از مقعد بیرون می زند. افتادگی جزئی راست روده در مراحل ابتدایی آن با هموروئید داخلی که از مقعد بیرون زده اشتباه گرفته می شود.

افتادگی روده جزئی و کلی

علائم بالقوه مشترک در دو بیماری هموروئید و افتادگی روده

• خون قرمز روشن روی کاغذ توالت
• خونریزی مقعدی (خون در مدفوع)
• بیرون زدگی بافت به خارج از مقعد
• ترشحات مخاطی
• ناراحتی ، درد مقعدی و سوزش

علل بروز هموروئید و افتادگی روده

علت های بروز دو بیماری بهم شباهت دارند. هر دو اغلب به دلیل فشار شدید ناشی از یبوست مزمن هستند. این عوارض ممکن است در زنان پس از چند بار زایمان طبیعی ایجاد شود. یک تفاوت جزئی این است که افتادگی راست روده بیشتر فقط به دلیل زایمان ایجاد می شود، در حالی که هموروئید را می توان هم در دوران بارداری و زایمان مشاهده کرد. در موارد دیگر، هموروئید و افتادگی روده می توانند با توده های غیرطبیعی داخل لگن همراه باشند.

نحوه تشخیص هموروئید و افتادگی روده

شکل ظاهری این دو بیماری متفاوت است، اما این تفاوت های ظریف مربوط به چین های بافت بیرون زده است. چین های بافت افتاده در افتادگی جزئی یا مخاطی راست رود به حالت شعاع های دایره (radial folds) است اما در افتادگی کامل روده چین های بافت بیرون زده حلقوی (circular folds) شکل است. نحوه افتراق آن از هموروئید این است که در افتادگی روده یک شیار یا شکاف بین لبه مقعد و بافت بیرون زده وجود دارد در حالی که در هموروئید این شیار وجود ندارد. روشهای آندوسکوپی، مانند سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی برای ارزیابی هر دو بیماری توصیه می شود.

تصویر افتادگی جزئی و کامل راست روده از بیرون مقعد

سوالات متداول تفاوت هموروئید و افتادگی روده

1-آیا هموروئید و افتادگی روده به خودی خود درمان خواهند شد؟

افتادگی روده اگر شدید باشد به خودی خود بهتر نخواهد شد بلکه درجه افتادگی با گذشت زمان افزایش می یابد و تنها راه درمان قطعی آن جراحی است. هموروئید معمولا با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی طی یک 2 تا 7 روز بهبود می یابد اما هموروئید خارجی مزمن و شدید معمولا به خودی خود بهبود نمی یابد و با جراحی برطرف می شود البته بیماری که دچار هموروئید است و افتادگی روده هم دارد نباید جراحی هموروئید انجام دهد.

2-چه اتفاقی می افتد اگر بیماریهای هموروئید و افتادگی روده را درمان نکنیم؟

در صورت عدم درمان افتادگی روده، عوارض احتمالی آن شامل: زخم و خونریزی است. کاهش خونرسانی باعث گانگرن یا ازبین رفتن و فساد سلول های بافت راست روده می شود. در صورت عدم درمان هموروئید علائم آن شامل بیرون زدگی هموروئید و خونریزی است.

3-روش های جراحی هموروئید و افتادگی روده چه هستند؟

روشهای جراحی هموروئید معمولا خارج کردن هموروئید از طریق جراحی هموروئیدکتومی باز یا بسته و یا هموروئید پلاستی با لیزر است. روشهای جراحی افتادگی روده شامل جراحی شکم از طریق باز رکتوپکسی و یا از طریق جراحی لاپاروسکوپی انجام می شود.

4-روشهای بیهوشی در اعمال جراحی هموروئید و افتادگی روده چیست؟

روشهای جراحی برای افتادگی راست روده تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. برای افراد مسن یا بیمار ممکن است از بی حسی اپیدورال یا نخاع استفاده شود. هموروئیدکتومی باز یا بسته می توانند تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی انجام شوند.

5-افتادگی روده در چه سنینی بیشتر شیوع دارد؟

افتادگی رکتوم در زنان بسیار بیشتر از مردان است. اوج بروز بیماری در زنان در دهه هفتم است، در حالی که در مردان پس از دهه پنجم میزان بروز افتادگی روده کاهش می یابد.

6-هموروئید در چه سنینی بیشتر اتفاق می افتد؟

هموروئید به طور مساوی در مردان و زنان تاثیر می گذارد. افراد کمتر از 20 سال به ندرت به این بیماری مبتلا می شوند و میزان بروز آن در سنین 45 تا 65 سالگی به اوج خود می رسد.