شقاق حاد مقعد یک وضعیت دردناک است که وضعیت سلامت تعداد قابل توجهی از جمعیت مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. نظریه های جاری نشان می دهد که در این بیماری یک پارگی اولیه در محل آسیب دیده به دلیل اسپاسم داخلی مقعد و ایجاد فشار بالا به کانال مقعد به وجود می آید. هدف درمان بهبود خون رسانی به ناحیه و تسهیل و بهبود گردش خون با کاهش فشار به مقعد و استراحت دادن به آن و بهتر شدن عملکرد اسفنکتر های داخلی مقعد است.
درمان شقاق حاد با استفاده از پماد نیفدیپین
تکنیک های جراحی سنتی برای درمان شقاق حاد عوارض مختلفی را از خود برجای می گذارند که منجر به جستجوی درمان های جایگزین شده است. درمان های جایگزین می تواند در بهترین حالت شامل لیزر درمانی، استفاده از سم بوتولینوم و یا انواع پماد های مخصوص در زمینه درمان شقاق حاد باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی استفاده موضعی از پماد نیفدیپین 0.5 درصد به عنوان یک روش درمان غیرتهاجمی شقاق حاد و جلوگیری از تبدیل آن به شقاق مزمن است. دقت کنید این مطلب صرفا جهت آگاهی بیشتر شما نوشته شده و بدون مشاوره پزشک مصرف هرگونه دارو و پماد برای درمان شقاق مجاز نمی باشد.
در این مطالعه که از سپتامبر 1999 تا ژانویه 2005 طول کشیده است بیماران 31 نفر شامل (10 مرد، 21 زن، با متوسط سن 9/11 ± 6/44 سال، محدوده سنی 19-69 سال) با شقاق حاد مقعدی بودند. این بیماری در 27 بیمار (87٪ ) در ناحیه عقبی و در 4 بیمار (13٪) در ناحیه قدامی مشاهده می شد. علائم ظهور درد در تمام بیماران (100٪) و وجود خون قرمز روشن در 14 بیمار (2/45٪) مشاهده شد.
در طی درمان به بیماران شقاق حاد استفاده از نرم کننده مدفوع یا کرم ضد درد موضعی تجویز نشد اما رعایت یک رژیم غذایی با فیبر بالا به آن ها توصیه شد. بیماران در کلینیک طی بازه های زمانی مشخصی مورد بررسی قرار می گرفتند. در طی هر بازدید، از آن ها پرسیده می شد که آیا درد و خونریزی داشته اند یا خیر و یا اینکه آیا آن ها سردرد، سرگیجه و … را تجربه کرده اند؟ نتایج بهبودی و یا مشاهده هرگونه عوارض جانبی در بیماران به طور کامل ثبت می شد.
بهبودی شقاق حاد به عنوان هدف اصلی مطالعه تعیین شده بود و آن ها در طول یکسال اول در کلینیک به طور مرتب مورد ارزیابی قرار می گرفتند و پس از آن هر سه ماه یکبار به طور تلفنی وضعیت سلامت آن ها بررسی می شد و از آن ها درخواست شده بود که اگر با برگشت علائم شقاق مواجه شدند حتما مجددا به کلینیک مراجعه کنند.
نتایج درمان شقاق حاد با استفاده از پماد نیفدیپین
نتایج درمان شقاق حاد به طور خلاصه اینگونه بیان شد. یک بیمار در هفته اول درمان با درد شدید مقعد مواجه شد و تصمیم گرفت تا عمل کند. بیست و هفت نفر از 31 بیمار روند درمانی هشت هفته ای را ادامه دادند. 23 نفر از بیماران (85.2٪) بهبودی کامل داشتند و باقی مانده یعنی 4 نفر از 27 نفر (8/14٪) در 8 هفته بهبود کامل نیافتند و ادامه درمان با پماد یا گزینه دیگری از درمان یعنی اسفنکتروتومی داخلی جانبی را در پیش گرفتند. دو نفر از این چهار بیمار تصمیم به ادامه درمان با پماد نیفدیپین گرفتند که منجر به بهبودی کامل شد و دو نفر دیگر نیز ترجیح دادند عمل کنند.
نهایتا 25 بیمار به طور موفقیت آمیز با پماد نیفدیپین 0.5٪ تحت درمان شقاق حاد قرار گرفتند که از میان آن ها 21 نفر (84٪) هیچگونه علامت ثانویه و عود مجدد شقاق حاد را مشاهده نکرده ولی 4 نفر (16٪) دارای نشانه های مجدد و بازگشت بیماری بودند که با موفقیت درمانی طی یک دوره 4 هفته ای دیگر درمان با پماد نیفدیپین همراه بودند.
تنها دو بیمار مبتلا به سابقه سردرد میگرنی در حالی که با پماد موضعی نیفدیپین تحت درمان بودند، با پاراستامول مدیریت شدند. هیچ عوارض دیگری گزارش نشده است.
رعایت یک رژیم غذایی با فیبر بالا علاوه بر استفاده از پماد موضعی، بخشی از درمان شقاق حاد مقعدی است اما از آنجا که مطالعه شامل بیماران مبتلا به شقاق حاد بود که به درمان های محافظه کارانه که شامل نرم کننده های مدفوع، رژیم غذایی با فیبر بالا و کرم های موضعی ضد درد بود، پاسخ نداده بودند، نمی توان موفقیت درمان را تنها به رعایت رژیم غذایی فیبردار اختصاص داد که در طول درمان شقاق حاد به آن تشویق شده بودند.
اگر شقاق حاد درمان نشود
در صورتی که به شقاق حاد یا همان فیشر مقعد که در مراحل اولیه است رسیدگی درست نشود و برای درمان آن اقدام مناسبی انجام نشود تبدیل به شقاق مزمن خواهد شد. درمان شقاق حاد در مراحل اولیه با پماد دارو و رژیم غذایی مناسب امکان پذیر است. اما در مواقعی که شقاق حاد تبدیل به شقاق مزمن می شود روش های دیگر مثل لیزر شقاق، عمل جراحی شقاق یا تزریق بوتاکس پیشنهاد می شود. در حال حاضر بهترین روش درمان شقاق بعد از روش دارو درمانی لیزر درمانی و جراحی شقاق با لیزر پر توان دی اکسید کربن می باشد. بدین منظور با یک متخصص جراحی و لیزر با تجربه در این زمینه مشورت کنید