درمان خانگی شقاق مقعدی

شقاق معمولاً در اثر کشیدگی، پارگی یا تحریک بافت مخاط در مقعد یا رکتوم ایجاد می شود. پارگی شقاق غالبا جزئی و کم عمق است، ولی در بعضی مواقع به اندازه ای عمیق می شود که بافت ماهیچه ای زیر خودش را آشکار می کند. شقاق معمولاً خطرناک نیست و در هر سنی، از شیرخوارگی تا سالمندی رخ می دهد. اولین علائم آن وجود ترک در پوست است که باعث درد شدید، خارش، خروج خون قرمز روشن و گاهی ترشحات بد بو می باشد.

شقاق خفیف معمولاً بدون کمک اضافی  و با درمان خانگی و ویزیت ساده پزشک طی چهار تا شش هفته بهبود می یابد، اما پارگی های عمیق تر می توانند مزمن شوند مگر اینکه به بافت آسیب دیده کمک شود تا خود را ترمیم کند. اگر شقاق بیش از هشت هفته ادامه یابد، مزمن تلقی می شود. با درمان خانگی شقاق می توان از مزمن شدن آن پیشگیری کرد. شقاق حاد را با لیزر کم توان و با لیزر درمانی و شقاق مزمن را با لیز پرتوان و جراحی نیز می توان درمان کرد.

علائم شقاق

شقاق مقعد ممکن است باعث یک یا چند مورد از علائم زیر شود:

• پارگی قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
• وجود یک برجستگی پوستی یا یک تکه کوچک پوست، در کنار پارگی
• درد شدید در ناحیه مقعد هنگام حرکات روده
• رگه های خون روی مدفوع یا روی کاغذ توالت پس از پاک کردن
• سوزش یا خارش در ناحیه مقعد

عوامل ایجاد شقاق

شکاف مقعد اغلب در هنگام عبور مدفوع بزرگ یا سخت ایجاد می شود. یبوست مزمن یا اسهال مکرر نیز می تواند پوست اطراف مقعد را پاره کند. سایر دلایل شایع عبارتند از:

• فشار در حین زایمان
• بیماری های التهابی روده (IBD) مانند بیماری کرون
• کاهش جریان خون به ناحیه آنورکتال
• عضلات اسفنکتر مقعد بیش از حد محکم یا اسپاستیک
• رابطه جنسی مقعدی

در موارد نادر، ممکن است شکاف مقعد به دلایل زیر رخ دهد:

• سرطان مقعد
• ابتلا به ایدز (HIV)
• بیماری سل
• سیفیلیس
• تبخال

گروه های در معرض خطر شقاق مقعدی

احتمال بروز شقاق در افراد زیر بیشتر است:

• نوزادان، به دلیل یبوست
• سالمندان، به دلیل کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
• زنان در حین و بعد از زایمان، به دلیل فشار وارده
• مبتلایان به بیماری التهابی روده (IBD)، به دلیل التهاب پوشش روده
• افرادی که به طور مداوم یبوست را تجربه می کنند، به دلیل فشار و عبور مدفوع بزرگ و سخت

درمان شقاق مقعدی

هدف از درمان شقاق، تسکین درد و ناراحتی و التیام بخشیدن به آستر پاره شده است. شقاق حاد مقعد شایع تر است، بیش از 6 هفته دوام ندارند و معمولاً با مراقبت های خانگی و اولین ویزیت پزشک بهبود می یابند. شقاق مزمن مقعد، بیش از 6 تا 8 هفته طول می کشد و ممکن است درمان آن نیاز به داروهای قوی تر یا جراحی داشته باشد. درمان شامل موارد زیر است:

• درمان خانگی شقاق
• درمان دارویی
• تزریق بوتاکس (معمولا موقت است)
• جراحی و لیزر شقاق

درمان خانگی شقاق مقعدی

بیشتر شقاق های مقعد نیاز به درمان گسترده ندارند. با این حال، درمان خانگی شقاق می تواند به بهبودی و تسکین علائم ناراحت کننده آن کمک کند. شما می توانید در خانه اقدام به درمان شقاق مقعد کنید و اگر تا دو هفته پس از درمان، علائم شما تسکین نیافت، برای ارزیابی بیشتر به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند سایر روش های درمانی را توصیه کند. درمان خانگی شقاق به روش های زیر صورت می گیرد:

درمان خانگی شقاق با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی

در صورتی که شقاق در اثر یبوست یا اسهال ایجاد شده باشد، با تغییر ساده چند عادت می توان به کاهش فشار در کانال مقعد کمک کرد. این اقدام در بیشتر موارد می تواند به تسکین علائم و روند بهبودی کمک کند و  برای بهبود بیشتر شقاق های مقعدی کافی است. اما در صورتی که کافی نبود، باید در مورد سایر روش های درمانی با پزشک معالج مشورت کرد.

آبرسانی به بدن (هیدراته ماندن)

نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات در طول روز، در درمان خانگی شقاق بسیار موثر است. بهتر است مایعات مصرفی بدون کافئین و الکل باشند. چون مصرف بیش از حد این دو ماده دیورتیک می تواند به کم آبی بدن منجر شود.

استفاده از رژیم غذایی پرفیبر در درمان خانگی شقاق

مصرف یک رژیم غذایی غنی از فیبر برای جلوگیری از یبوست موثر است. رفع یبوست موثرترین بخش درمان خانگی شقاق است. هدف شما باید این باشد که هر روز 20 تا 35 گرم فیبر مصرف کنید. برای جلوگیری از ایجاد نفخ و دل پیچه می توانید مصرف فیبر خود را به تدریج افزایش دهید تا به میزان مورد نظر برسید. مواد غذایی غنی از فیبر عبارتند از:

• غلات کامل (سبوس دار)، از جمله برنج قهوه ای ، جو دوسر و ماکارونی سبوسدار غلات سبوس دار، غلات و نان قهوه ای، دانه چیا و کینوا
• سبوس گندم
• سبوس جو دوسر
• میوه و سبزیجات خام
• نخود فرنگی و لوبیا
• میوه های خانواده مرکبات
• آلو، زردآلو و آب آلو
• استفاده از مکمل های فیبری و ملین ها

اگر به هر علتی نمی توانید فیبر کافی از منابع غذایی دریافت کنید، می توانید از مکمل های فیبری موجود در بازار استفاده کنید. مکمل ها به نرم شدن مدفوع، و منظم شدن عمل دفع و نهایتا به درمان خانگی شقاق کمک می کنند. باز هم، برای جلوگیری از گاز و دل پیچه، مقدار مکمل فیبر مصرفی را به تدریج بالا ببرید تا به دوز توصیه شده برسید.

در صورتی که فیبر نتواند مشکل شما را حل کند می توانید از داروهای ملین بدون نسخه نیز استفاده کنید. بهتر است قبل از مصرف هرگونه ملین، از پزشک خود بپرسید که چه چیزی را پیشنهاد می کند.

سایر توصیه ها در درمان خانگی شقاق

توصیه های زیر هم در پیشگیری از یبوست و درمان خانگی شقاق موثرند:

• در رژیم غذایی خود از روغن زیتون برای درمان هموروئید و شقاق و بذر کتان استفاده کنید.
• عمل دفع را به تاخیر نیندازید. این کار می تواند منجر به یبوست شود. در این صورت عبور مدفوع سخت تر می شود و امکان درد و پارگی افزایش می یابد.
• هنگام دفع بیش از حد به خودتان فشار نیاورید و مدت طولانی روی توالت ننشینید. این موارد باعث افزایش فشار در کانال مقعد می شوند.
• بعد از هر حرکت روده، ناحیه مقعد خود را به آرامی تمیز و خشک کنید.
• از به کار بردن تحریک کننده های پوست مانند صابون های معطر خودداری کنید.
• یبوست مزمن یا اسهال مداوم را درمان کنید.

استفاده از حمام سیتز (Sitz Bath) در درمان خانگی شقاق

هدف استفاده از حمام سیتز شل کردن (ریلکس کردن) عضلات مقعد، تسکین سوزش و افزایش جریان خون به ناحیه مقعد و رکتوم (ناحیه آنورکتال)  است. حمام های Sitz که در آن، ناحیه لگن در آب ولرم شناور می شود، به بهبودی شقاق مقعد کمک فراوانی می کنند. انجام این کار با قرار دادن ناحیه مقعد در یک وان آب گرم، دو یا سه بار در روز و هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه،  صورت می گیرد. اگر حمام سیتز بعد از عمل دفع و انجام حرکات روده صورت بگیرد، کمک بیشتری به درمان خانگی شقاق می کند.

استفاده از داروهای موضعی بدون نسخه در درمان خانگی شقاق

چرب کردن ناحیه مقعد با وازلین بهداشتی به درمان خانگی شقاق کمک می کند.

درمان خانگی شقاق با استفاده از تسکین دهنده های طبیعی

شیاف آلوئه ورای  تازه

می توانید با استفاده از گیاه آلوئه ورا یک شیاف طبیعی برای درمان خانگی شقاق درست کنید. این شیاف تسکین دهنده و التیام بخش است. دقت کنید که آلورا را از قبل بر روی قسمتی از پوست خود تست کنید تا مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید.

برای این کار باید برگ گیاه را جدا کرده، پوست سبز روی آن را کاملا بردارید. سپس از گوشت ژله ای داخل برگ، قطعاتی به طول و عرض مناسب و دلخواه جدا کنید و به عنوان شیاف درون روده خود قرار دهید و بگذارید تا زمان حرکت بعدی روده که به طور طبیعی بیرون می آید، در آنجا بماند. شاید لازم باشد برش آلوئه ورا را در سلفون بپیچید و ابتدا آن را منجمد کنید تا محکم تر شود و راحت تر قرار بگیرد. اگر این شیاف را قبل از خواب استفاده کنید، تمام شب، عمل درمانی آن انجام می شود. در هنگام استفاده سلفون دور آن را جدا کنید.

کره کاکائو

کره کاکائو یک نرم کننده غنی و تسکین دهنده برای بافت آسیب دیده است و استفاده موضعی آن باعث نرمی و التیام شده، و کمک زیادی به درمان خانگی شقاق می کند.

موم زنبور عسل

موم زنبور عسل نرم کننده است و از بافت روده و مقعد محافظت می کند و مالیدن مقدار کمی از آن به ناحیه شقاق به ترمیم و التیام شقاق کمک می کند. برای این کار باید موم را گرم کرد تا ذوب شود و پس از سرد شدن، روزی چند بار روی موضع استعمال نمود.

پیشگیری از شقاق مقعد

همیشه نمی توانید از شقاق مقعد پیشگیری کنید، اما می توانید با انجام اقدامات پیشگیرانه زیر خطر ابتلا به آن را کاهش دهید بدین ترتیب از درمان شقاق نیز بی نیاز خواهید شد:

• خشک نگه داشتن ناحیه مقعد
• تمیز نگه داشتن ناحیه مقعد با صابون ملایم و آب گرم
• نوشیدن مایعات فراوان، خوردن غذاهای فیبردار و ملین و ورزش منظم برای جلوگیری از یبوست
• درمان فوری اسهال
• تعویض منظم و مکرر پوشک نوزادان

سوالات متداول درمان خانگی شقاق مقعدی

1-آیا می توان با روغن نارگیل شقاق را درمان کرد؟

استعمال روغن نارگیل در محل شقاق به التیام و بهبود شقاق کمک می کند. برای استفاده موضعی، یک پنبه تمیز را به روغن نارگیل آغشته کنید و روزی 2 تا 3 بار روی محل زخم بمالید.

2- آیا استفاده از سرکه سیب در درمان شقاق مقعدی موثر است؟

هیچ گونه شواهد علمی مبنی بر این که سرکه سیب شقاق را درمان می کند وجود ندارد. اما در تحقیقات مشخص شده است که سرکه سیب خاصیت ضد میکروبی دارد و از خاصیت سرکه سیب می توان در درمان شقاق و رفع عفونت ناحیه سود برد. از سرکه سیب می توان هم به صورت خوراکی و هم به صورت موضعی استفاده نمود. مصرف خوراکی سرکه سیب در درمان یبوست و در نتیجه، در درمان شقاق موثر است. برای مصرف موضعی آن هم میتوان مقداری از سرکه سیب را با آب و عسل ترکیب کرده، با مقداری پنبه تمیز روی زخم مالید.

3-چقدر طول می کشد که شقاق با درمان خانگی درمان شود؟

معمولا در همان هفته اول می توان با درمان های خانگی شقاق را درمان کرد. در صورتی که درمان خانگی شقاق بیش از یک هفته طول بکشد و بهبودی حاصل نشود متخصص جراحی داروهای قوی تری را برای بیمار تجویز خواهد کرد و یا بسته به زمان بروز بیماری یکی از روش های لیزر شقاق را برای درمان پیشنهاد خواهد کرد.

4-آیا غذاهای تند منجر به بروز شقاق می شوند؟

بله غذاهای تند و پرادویه که واکنش های حساسیتی را تحریک می کنند می توانند منجر به بروز شقاق شوند. به همین دلیل توصیه می شود برای درمان شقاق مصرف فلفل، ادویه و فست فود را به میزان قابل توجهی کاهش دهید.