درمان دارویی بواسیر: کرم‌ ها، پمادها و قرص‌ها

بواسیر یکی از بیماری های شایع ناحیه مقعد به خصوص در بین افراد بزرگسال است. درمان بواسیر شامل درمان های دارویی، خانگی، جراحی، لیزر و برخی روش های قدیمی و سنتی است.  درمان دارویی بواسیر غالبا برای مراحل ابتدایی و غیر پیشرفته این بیماری نتیجه بخش است. بواسیر به طور کلی به بواسیر داخلی و خارجی دسته بندی می شود. در این بین بواسیر خارجی بیشترین علائم (خارش، سوزش، درد) را دارد. بواسیر داخلی نیز شامل چهار مرحله است که مرحله چهارم آن بسیار حاد بوده و درمان دارویی ندارد.

درمان بواسیر با کرم‌ها و پمادها

هدف از درمان بواسیر با کرم‌ ها و پمادها غالبا کنترل علائم بیماری است. این دست از داروها عمدتا مصرف کوتاه مدت و موقت دارند و بیشتر در مراحل ابتدایی بواسیر موثر هستند. رایج ترین این پمادها شامل موارد زیر می گردند:

کرم ها و پمادهای استروئیدی

از جمله کرم های مورد استفاده برای درمان بواسیر می توان به محصولات حاوی کورتیکواستروئیدها  اشاره نمود.  این پماد ها می توانند برای کاهش و کنترل خارش، درد و التهاب ناشی از بواسیر خارجی مفید باشند.

پمادهای استروئیدی هم به صورت OTC و هم تجویزی در دسترس هستند. مصرف بیش از یک هفته این پمادها به دلیل ایجاد عوارض جانبی معمولا توصیه نمی شود و فقط باید با تجویز پزشک باشد.

در میان کرم ها و پمادهای استروئیدی تجویز هیدروکورتیزون برای درمان دارویی بواسیر به چشم می خورد.

کرم ها و پمادهای حاوی اکسید روی

کرم های حاوی اکسید روی در کنترل علائمی مانند خارش و حساسیت بافت هموروئیدی موثر هستند. برای افزایش تاثیر گذاری به این کرم ها موادی از قبیل منتول نیز افزوده می شود. اکسید روی دارای خاصیت آنتی باکتریایی و ضد التهابی است که بیشتر در درمان بیماری های پوستی استفاده می گردد.

کرم ها و پمادهای حاوی عصاره فندق افسونگر

پمادها و کرم هایی که بر پایه مواد گیاهی و طبیعی فرموله می شوند می توانند تاثیر خوبی هم در کنترل علائم بواسیر و هم در درمان بواسیر داشته باشند. در این زمینه می توان به فندق جادوگر اشاره کرد که به عنوان یک قابض عمل می کند. عصاره این گیاه موجب کوچک شدن رگ های خونی، کاهش التهاب، کاهش خارش و تسکین احساس سوزش می گردد. به علاوه می تواند تورم و خونریزی ناشی از هموروئید را کم کند.

کرم ها و پمادهای حاوی ترکیبات بی حس کننده

لیدوکائین یک ماده بی حس کننده و تری بنوزید یک عامل ضد التهاب است. کرم های حاوی این مواد تا حد زیادی می توانند خارش و درد ناشی از همورویید یا بواسیر را کنترل نمایند. از دیگر بی حس کننده های موضعی می توان به پمادهای دارای بنزوکائین و پراموکسین اشاره نمود.

نرم کننده ها و درمان کننده یبوست

در درمان بواسیر کرم های نرم کننده که حاوی موادی مانند گلیسیرین هستند برای جلوگیری از آسیب بیشتر به پوست استفاده می شوند. در برخی موارد بافت هموروئیدی ممکن است دچار خشکی و شکستگی پوست گردد که خطر ایجاد زخم شقاق مقعدی را ایجاد می کند. نرم کننده های موضعی در این موارد جزء گزینه های درمانی مناسب محسوب می شوند.

همچنین ممکن است مکمل های غذایی فیبر برای بهبود عملکرد روده و کاهش یبوست تجویز شود. به علاوه ملین ها و نرم کننده های مدفوع مثل داکوزات به کاهش تحریک بواسیر کمک می کند. همچنین ملین های حجیم کننده مدفوع مثل پسیلیوم که حجم مدفوع را افزایش می دهند و کالیبر مدفوع را نرمال و نرم می کنند نیز تجویز می شوند. لازم است با این دارو آب فراوان نیز میل شود که بدن دهیدراته نشود.

درمان بواسیر با قرص ها

درمان بواسیر با قرص ‌ها نیز مانند پمادها بیشتر برای کنترل علائم بیماری است. استفاده از قرص های غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن، برای کمک به کاهش درد و التهاب هموروئید موثر می باشد. با این وجود استفاده طولانی مدت از قرص های خوراکی که جزء داروی های سیستمیک محسوب می گردند می تواند عوارض بیشتری نسبت به داروهای موضعی ایجاد نماید.

برای درمان بواسیر علاوه بر قرص های خوراکی ما قرص هایی را داریم که به صورت شیاف استفاده می شوند.  شیاف ها مانند پمادها حاوی مواد ضد التهاب، ضد درد و ضد خارش (مانند فنیل ‌افرین و لیدوکائین) هستند. بهترین قرص برای درمان بواسیر همان مسکن های ضد التهابی مثل استامینوفن و بروفن ها می باشند. پماد ها نقش پر رنگ تری نسبت به قرص ها در درمان بواسیر دارند.

درمان بواسیر عفونی با قرص

گاهی بواسیر درگیر عفونت می گردد که وضعیت بیماری را پیچیده می کند. علت عفونی شدن بواسیر می تواند در نتیجه برخی رویکردهای درمانی یا پیشرفت بیماری باشد. درمان بواسیر عفونی غالبا با مصرف آنتی بیوتیک های تجویزی مانند داکسی سایکلین صورت می گیرد. با این وجود در موارد شدید ممکن است بافت آلوده با جراحی برداشته شود.

همچنین تجویز داروهای مسکن در درمان دارویی بواسیر موثر است.  از جمله این قرص ها می توان به ایبوپروفن، ناپروکسن یا ژلوفن اشاره کرد که علاوه به کاهش درد به کاهش التهاب بواسیر نیز کمک می کنند. همچنین استامینوفن هم تجویز می شود که تاثیری بر التهاب ندارد و یک ضد درد و تب بر می باشد.

انواع دیگری از قرص ها که ممکن است توسط متخصص تجویز شوند داروهای تقویت کننده عروق (ونوتونیک ها) می باشند. از جمله این قرص ها دیوسمین و هسپریدین می باشد که باعث تقویت دیواره رگ ها و کاهش التهاب و تورم بواسیر می شوند.

درمان بواسیر با داروهای ضد یبوست

یبوست نقش محوری در ایجاد، جلوگیری از بهبود و همچنین پیشرفت بیماری بواسیر دارد. بنابراین بخش مهمی از درمان بواسیر به کنترل یبوست اختصاص می یابد. راه کارهای طبیعی ضد یبوست مانند ورزش، نوشیدن مایعات کافی و رژیم غذایی با فیبر کافی بر مصرف دارو اولویت دارند. با این وجود در برخی موارد نیاز به تجویز داروی ملین برای کنترل یبوست است.

درمان دارویی بواسیر با شیاف ها

ممکن است برای درمان دارویی بواسیر داخلی علاوه بر تجویز پمادهای موضعی از شیاف نیز استفاده شود. شیاف آنتی هموروئید  یکی از کاربردی ترین این شیاف ها می باشد. برای استفاده از شیاف لازم است دست ها را کاملا بشویید و در حالت درازکش باشید. حداقل 15 دقیقه صبر کنید تا شیاف عمل کند. همچنین بهتر است بعد از دفع مدفوع از شیاف استفاده کنید و حداقل تا 2 الی 3 ساعت دفع مدفوع نداشته باشید.

درمان دارویی بواسیر چقدر موثر است؟

درمان بواسیر با پمادها، کرم ها و قرص ها غالبا فقط جنبه کنترل علائم دارد. البته برخی کرم ها و شیاف های قابض کننده می توانند جنبه درمانی برای از بین بردن بواسیر داشته باشند. اگر بواسیر در مراحل اولیه خود باشد استفاده از درمان های بالا در کنار تغییر سبک زندگی می تواند به برطرف شدن این بیماری منجر شود. اما در صورت پیشرفت بیماری باید از درمانهای تخصصی تر استفاده کرد.

درمان بواسیر در مراحل پیشرفته

برای هموروئید داخلی درجه سه و چهار که به مرحله پرولاپس رسیده است غالبا درمان دارویی جواب نمی دهد. در این موارد و همچنین برای هموروئید خارجی حاد باید از درمان های زیر استفاده شود:

• جراحی (برداشتن بافت هموروئیدی با تیغ جراحی)
• بستن کش لاستیکی یا رابربند (پزشک با بستن انتهای بافت هموروئیدی با کش پلاستیکی موجب خشک شدن و افتادن آن بعد از یک هفته می شود. این روش قدیمی و دردناک است و گاها عود دارد.)
• لیزر درمانی (در این روش با پرتوهای لیزری بافت هموروئیدی از بین می رود. لیزر بواسیر نسبت به جراحی عوارض بسیار کم تری دارد و دوره نقاهت آن بسیار کوتاه است. مثل استفاده از کوتر بافت را نمی سوزاند.)
• اسکلروتراپی (در اسکلروتراپی پزشک سعی می کند با تزریق یک ماده موجب کوچک شدن و از بین رفتن رگهای متورم هموروئیدی شود. اسکلروتراپی یک درمان کم تهاجمی است که حداکثر به 10 دقیقه زمان نیاز دارد. اما تضمینی نمی باشد و امکان عود بالاتری نسبت به دیگر روش های درمان بواسیر دارد.)