نفخ و غرغر شکم از جمله متداول ترین عارضه هایی است که اکثر افراد جامعه دچار آن شده و حداقل یک بار تجربه ی نفخ همراه با غرغر شکم را داشته اند. در واقع افراد زمانی دچار این عارضه ی دردناک می شوند که گاز قابل توجه و زیادی در روده ی آن ها جمع شده باشد. جمع شدن گاز در روده علل مختلف و متعددی می تواند داشته باشد که همه ی آن ها منجر به باد کردن و بزرگ شدن قابل توجه شکم می شود. نفخ و غرغر شکم می تواند به همراه علائمی مثل درد شکم، یبوست، استخراج گاز بد بو از بدن و … بروز پیدا کند.
حال سوال این جاست چه چیزها و چه عواملی باعث بروز این عارضه ی گوارشی می شوند؟ بروز نفخ و غرغر شکم ممکن است بر اثر دلایل گوناگونی باشد که در ادامه به برخی از بارز ترین مورد ها اشاره کرده ایم:
- رشد برخی از باکتری ها: در روده ی کوچک و یا معده ی افراد ممکن است باکتری هایی وجود داشته باشند که به علت رشد مضاعفی که دارند مواد غذایی موجود در روده را قبل از شروع فرآیند هضم می بلعند این اتفاق منجر به تولید گاز و به دنبال آن نفخ و غرغر شکم می شود.
- غذا خوردن با سرعت بالا: یکی از عمده ترین دلایل نفخ و غرغر شکم غذا خوردن با سرعت بالاست، چرا که سریع غذا خوردن منجر به بلع هوای زیاد به همراه غذا می شود. علاوه بر این از آن جا که بر اثر تند خوری تکه های وارد شده به معده به مراتب بزرگ تر هستند، فرایند هضم آن ها با تولید گاز همراه می شود.
- مصرف نوشیدنی های گازدار : از جمله خوراکی های نفاخی که منجر به بروز نفخ و غرغر شکم می شود انواع نوشیدنی های گازدار به ویژه نوشابه های صنعتی است.
- و از دیگر دلایل متداول بروز نفخ و غرغر شکم عبارتند از مصرف بیش از حد نمک، جویدن آدامس، سیگار کشیدن، نداشتن تحرک روزانه کافی، تغییرات هورمونی، آلرژی به گلوتن، خوردن بعضی از دارو های درمانی، سندرم روده ی تحریک پذیر و …
- برخی افرادی که دچار هموروئید و شقاق می باشند ملزم به مصرف میزان زیادی فیبر هستند که همین امر ممکن است فخ و غرغر شکم آنها را افزایش دهد
راهکار های جلوگیری از نفخ و غرغر شکم
با توجه به تحقیقاتی که متخصصان در رابطه با این عارضه ی گوارشی انجام داده اند، به راهکار های فراوانی به جهت جلوگیری از بروز آن رسیده اند. درواقع اگر می خواهید دیگر دچار نفخ و غرغر شکم نشوید و آن را تجربه نکنید می بایست برخی از نکات و مواردی را رعایت کنید که احتمال بروز نفخ و باد شکم را به حداقل می رسانند.
از جمله برخی از بهترین و تاثیرگذارترین راهکار های جلوگیری از نفخ و غرغر شکم که اثر مثبت آن ها به اثبات رسیده است عبارت هستند از:
- اضافه کردن سبزیجات معطری همانند نعناع، گل سرخ، آویشن، زنجبیل، گشنیز و … به برنامه های غذایی مانع از بروز این عارضه می شود.
- برای افرادی که به لاکتوز موجود در شیر حساسیت دارند مصرف ماست و دوغ به نسبت بیشتر از شیر توصیه می شود، چرا که بر اثر مصرف لاکتوز دچار نفخ و غرغر شکم می شوند. همچنین مصرف شیر بدون لاکتوز نیز می تواند کمک کننده باشد.
- جلوگیری از پرخوری و افزایش وعده های غذایی با فواصل کوتاه به صورتی که از حجم کم تری برخوردار باشند.
- مصرف مایعات به خصوص آب حداقل ۸ لیوان در روز
- افزایش فعالیت های بدنی به ویژه پس از خوردن وعده های غذایی. لازم است بدانید از جمله یکی از بهترین فعالیت هایی که اگر بعد از وعده های غذایی انجام شود در پیش گیری از نفخ و غرغر شکم اثر می گذارد، پیاده روی است.
- ترک سیگار
- اگر متخصص به شما پیشنهاد کرده است که مصرف فیبر را افزایش دهید این کار را آرام آرام انجام دهید تا به یکباره دچار نفخ نشوید
چه زمانی نفخ و غرغر شکم نشان دهنده ی اختلال خطرناکی در سلامتی است؟
نفخ و غرغر شکم در حالت عادی جزء عارضه های کم خطر محسوب می شود، اما باید بدانید استثنائاً در برخی از مواقع نشان دهنده ی اختلال و یا یک بیماری خطرناک است که در ادامه به چند مورد از این استثناء ها اشاره کرده ایم:
- اگر نفخ و غرغر شکم با درد در لگن همراه باشد احتمال ابتلا به سرطان تخمدان وجود دارد. حین این عارضه ممکن است افراد دچار خون ریزی در ناحیه واژینال نیز شوند.
- نفخی که به همراه کاهش وزن چشمگیر و اسهال همراه باشد، نشان دهنده ی ابتلا به بیماری ای به نام سلیاک است.
- التهاب در آپاندیس از دیگر دلایل خطرناک بروز علائمی چون نفخ شدید به همراه سوزش شکم است که در صورت درمان نشدن آپاندیس بروز پیدا می کند.
- اگر نفخ شکم در کنار عارضه های دیگری مثل درد شدید شکمی و استفراغ بروز کند نشان دهنده ی وجود اختلال و مشکلی خطرناک مثل زخم در نواحی روده ای است.
- نفخ های مکرر و شدید احتمال دارد بر اثر تنش های عصبی از جمله استرس و اضطراب بروز پیدا کنند.
اگر هر یک از موارد بالا را به همراه نفخ و غرغر شکم تجربه کرده و یا می کنید می بایست به طور حتم به پزشک مراجعه کنید، چرا که فقط پزشک متخصص قادر به ارائه ی درست ترین تشخیص و به دنبال آن ارائه ی موثرترین تجویز های درمانی هستند.
سوالات متداول نفخ و غرغر شکم
1-آیا زنان باردار دچار نفخ و غرغر شکم می شوند؟
بله زنان باردار به دلیل فشاری که در ناحیه شکم متحمل می شوند و تغییرات هورمونی واضح این دوران دچار نفخ و غرغر شکم می شوند. با یک رژیم غذایی مناسب و داشتن تحرک کافی می توان تا حد زیادی از بروز نفخ و غرغر شکم در دوران بارداری جلوگیری کرد.
2-آیا بیماری IBS منجر به بروز نفخ و غرغر شکم می شود؟
بیماری IBS یا همان سندرم روده تحریک پذیر شامل بروز التهاب و زخم در ناحیه روده است. به همین دلیل بروز نفخ و غرغر شکم همراه با درد در این ناحیه مشهود است. همچنین دفع ناقص و اجابت مزاج غیر طبیعی از دیگر علائم بیماری IBS می باشد.