درناژ به معنای خشک کردن و تخلیه عفونت می باشد. تجمع غیر عادی خون و مایعات، هوا یا چرک در بافتهای زخمی نتایج زیان آوری دارد. چون علاوه بر اشغال فضا و اعمال فشار، بافتها را مستعد عفونت می‌کند و در صورتی که عفونتی وجود داشته باشد، آنرا گسترش می‌دهد. ایجاد این مشکل به ویژه پس از عمل جراحی، بیمار را در مخاطره قرار می‌دهد. برای پیشگیری از بروز خطر عفونت و تسریع بهبود زخم، ترشحات اضافی توسط پزشک درناژ (Drainage) شده و عفونت از محل زخم خارج می‌شود. درناژ در از بین بردن فضای مرده، تسریع جوش خوردن زخم، جلوگیری از تشکیل هماتوم و نکروز اطراف زخم، کاهش درد و به حداقل رساندن اسکار نقش مهمی ایفا می‌کند.
نحوه عمل سیستم درناژ در پزشکی
برخی از آبسه ها و عفونت ها ممکن است با یک برش ساده توسط جراح تخلیه و درناژ شوند. اما برخی دیگر از عفونت ها ممکن است نیاز به “درن” داشته باشند. در سیستم درناژ در پزشکی به لوله‌ای که برای خارج کردن ترشحات زخم استفاده می‌شود درن (Drain) گفته می‌شود. درن‌ها معمولا لوله‌های سوراخ‌داری از جنس سیلاستیک، سیلیکون یا لاستیک هستند و توسط جراح کار گذاشته می‌شوند. تعداد درن‌های مورد نیاز به وسعت و نوع جراحی بستگی دارد. محل جایگذاری درن، بسته به شرایط، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سطحی و زیر پوست
- عمقی و درون اندام
- درون فضاها و حفره‌های عمقی (مانند داخل شکم)
درن‌ها جهت تثبیت به پوست بخیه می‌شوند و جهت اطمینان از عملکرد موثر آنها، باید به طور دوره ای مورد بررسی قرار گیرند. ممکن است درناژ آبسه قبل از انجام عمل جراحی کیست مویی به طور سطحی و با انجام یک برش ساده انجام شود. همچنین درناژ فیستول مقعدی بعد از جراحی با درن انجام می شود.
انواع درن
درن مورد استفاده در درناژ پزشکی می‌تواند دارای سیستم تخلیه‌ای باز یا بسته باشد. انتخاب نوع آن به نیاز بیمار، نوع جراحی، نوع زخم، میزان ترشحات، و ترجیح جراح بستگی دارد. استفاده از سیستم تخلیه‌ای بسته متداول‌تر است. در این سیستم، برداشت مایعات به کمک خلاء انجام، و ترشحات در مخزنی جمع می‌شود. سیستم‌های بسته حداقل یک بار در هر شیفت اندازه‌گیری و تخلیه شده، طبق پروتکل استریل می‌شوند. یک نمونه رایج درن بسته درن هموواک (Hemovac) است که تا 500 میلی‌لیتر ترشحات در خود نگه می‌دارد. برای مقادیر کمتر، از درن جکسون پرات (Jackson-Pratt) استفاده می‌شود که ظرفیت نگهداری آن 25 تا 50 میلی‌لیتر است.
درناژ با سیستم تخلیه باز، برخلاف سیستم تخلیه بسته، به فضای آزاد بیرون راه دارد و مانند یک ناودان ترشحات را به خارج هدایت می‌کند. ترشحات خارج شده سپس توسط یک پانسمان استریل جمع می‌شوند. به علت تماس با هوا، احتمال عفونت در درن نوع باز بیشتر از نوع بسته است. به عنوان نمونه‌های رایج درن باز می‌توان از درن پن رز (Penrose) و درن شیاردار نام برد.
برداشتن درن
تخلیه ترشحات اطراف زخم با سیستم درناژ در پزشکی معمولا 24 تا 48 ساعت انجام می‌شود و بعد از آن، بسته به میزان تخلیه، با دستور جراح و توسط او برداشته می‌شود. معمولا درن‌هایی که بعد از عمل جراحی کار گذاشته می‌شوند، تا ۷ روز باقی می‌مانند.
عوارض درناژ
استفاده از درناژ در پزشکی ممکن است باعث انسداد یا گرفتگی شود که به نوبه خود می‌تواند عفونت ایجاد کند. به همین دلیل، باید تحت نظارت دقیق و مستمر باشد. بعلاوه، درن‌ها تحرک بعد از جراحی را محدود کرده، به این دلیل هم ممکن است در زخم عفونت ایجاد کنند. به این دلایل است که استفاده از درناژ فقط در موارد ضروری توصیه می‌شود.