ﺳﺮﻃﺎن ﮐﻮﻟﻮرﮐﺘﺎل ﺳﻮﻣﯿﻦ سرطان ﺑﺪخیم ﺷﺎﯾﻊ در ﺟﻬﺎن به شمار می رود. اﻣﺮوزه پژوهشگران، طی آزمایشات و تحقیقات بسیار، دلایل زیادی از ارتباط این سرطان با ﺑﻌﻀﯽ ازﻋﺎدات ﻓﺮدي، ﻧﻈﯿﺮ نوع زﻧﺪﮔﯽ و تغذیه افراد را کشف نموده اند. این سرطان با عنوان سرطان روده بزرگ، سرطان روده بزرگ و مقعد و سرطان کولون نیز شناخته می شود. برای بررسی مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال باید ابتدا به توضیح سرطان کولورکتال بپردازیم.
سرطان کولورکتال چیست؟
ﺳﺮﻃﺎن ﮐﻮﻟﻮرﮐﺘﺎل از مخاط داخلی روده بزرگ ایجاد شده و ممکن است در آخرین بخش روده بزرگ که به آن مقعد (رکتوم) گفته می شود، ایجاد شود. متاسفانه درصد بالایی از تومورهای سرطان کولون از نوع “خاموش” هستند.
این تومورها به آرامی رشد کرده و تا موقعی که به حد کافی گسترش پیدا نکرده و خطرناک نشده اند، از خود علائمی بروز نمی دهند. خوشبختانه اگر این سرطان به موقع تشخیص داده شود، می توان آن را پیشگیری و یا حتی درمان کرد.
دستگاه گوارش شامل: مری؛ معده؛ روده باریک و روده بزرگ می باشد. “کولون” یا همان “روده بزرگ” از انتهای روده باریک شروع شده و تا مقعد ادامه می یابد. هنگامی که سلول‌های بدخیم یا سرطانی در کولون یا روده بزرگ تشکیل شوند، سرطان به وجود می آید.
بررسی دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال
تمام افراد می توانند به ﺳﺮﻃﺎن ﮐﻮﻟﻮرﮐﺘﺎل مبتلا شوند، اما این سرطان در بین افراد بالای 50 سال شیوع بیشتری دارد. دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال هنوز به طور دقیق، مشخص نیست؛ اما محققان عوامل و دلایل متعددی را برای احتمال ابتلا به این بیماری در نظر گرفته اند. دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال عبارتند از:
- سابقه شخصی و یا خانوادگی ابتلا به ﺳﺮﻃﺎن ﮐﻮﻟﻮرﮐﺘﺎل و یا پولیپ
- رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب و مصرف بالای گوشت
یکی از دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال یا سرطان روده بزرگ پیروی از یک رژیم غذایی کم فیبر و دارای چربی و کالری زیاد می باشد.
همچنین، برخی مطالعات حاکی از افزایش خطر ابتلا به ﺳﺮﻃﺎن ﮐﻮﻟﻮرﮐﺘﺎل در افرادی است که از رژیم های غذایی سرشار از گوشت قرمز و گوشت های فرآوری شده پیروی می کنند. احتمال ابتلا به سرطان کولون یا کولورکتال در افرادی که در رژیم غذایی آنها میوه ها و سبزیجات زیادی وجود دارد، کمتر است.
محققان طی تحقیقات بسیاری به این نتیجه رسیدند که چربی ها و پروتئین ها به خودی خود موجب بروز سرطان کولورکتال نمی شوند؛ بلکه روش تهیه و پخت این مواد غذایی می توانند موادی را که به طور بالقوه سرطان زا و مرتبط با سرطان کولورکتال می باشند را تولید نمایند.
- شرایط التهابی روده
- بیماریهای التهابی مزمن روده بزرگ، مانند “کولیت اولسراتیو” و “بیماری کرون”، می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
- افزایش وزن و چاقی
- اختلالات ژنتیکی
سابقه خانوادگی
از دیگر دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال دارا بودن نسبت خانوادگی درجه اول با افراد مبتلا به سرطان کولورکتال می باشد. اگر تعداد افراد دارای نسبت فامیلی درجه اول مبتلا به سرطان کولون در خانواده بیش از یک نفر باشد، خطر ابتلا به سرطان کولون افزایش خواهد یافت.
شرایط ارثی مانند پولیپ آدنوماتوز خانوادگی
همانند هر نوع سرطان دیگر، درصد ابتلا به سرطان کولورکتال حداقل تا حدودی، توسط وضعیت ژنتیکی فرد تعیین می شود.
- سیگار کشیدن
- فعالیت بدنی کم
- مصرف الکل
- ابتلا به دیابت نوع دو
قرار گرفتن در معرض تشعشعات خطرناک
قرار گرفتن در معرض تشعشعات، یکی دیگر از دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال است. این تشعشعات خطرناک، صرفا احتمال ابتلا به سرطان در بافتی که تابش بر روی آن انجام گرفته است را افزایش می دهد.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
یکی از دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال قرار گرفتن به مدت طولانی و به دفعات در معرض مواد شیمیایی خاص، از جمله کلر، که معمولا با درصد غلظت پایین برای ضدعفونی آب آشامیدنی استفاده می شود، می باشد . همچنین، قرار گرفتن در معرض “آزبست” به علت ایجاد پولیپ در روده بزرگ نیز بسیار مضر است.
برخی از انواع عمل های جراحی
بررسی ها نشان داده یکی دیگر از دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال انجام برخی از عمل های جراحی از جمله عمل پیوند حالب به کولون سیگموئید (که برای درمان سرطان مثانه انجام می شود.) و عمل برداشتن کیسه صفرا می‌باشد که می توانند منجر به افزایش احتمال خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ شود.
بیماری های دیگر
ابتلا به بیماری های مختلف از جمله بیماری های التهابی روده بزرگ مانند کولیت اولسراتیو و یا بیماری کرون و سرطان پانکراس، سینه، تخمدان یا رحم، از مهم‌ترین دلایل ابتلا به سرطان کولورکتال می باشد.