کیست مویی

کیست مویی کیسه ای پر شده با مو و زوائد پوست است که می تواند در درجات بالاتر دچار چرک و عفونت نیز شود، و در انتهای استخوان دنبالچه، بالای خط باسن شکل می گیرد. آنچه معمولا باعث ایجاد این کیست می شود، برگشت مو به زیر پوست و آلودگی فولیکولهای مو است و اصولا این کیست در اطراف یک فولیکول مو شکل می گیرد. نمایش ظاهری کیست پیلونیدال شبیه یک منفذ یا فرورفتگی کوچک در پوست است که حاوی یک لکه تیره یا مو می باشد. کیست های مویی باید توسط متخصص تخلیه و درمان شوند. این بیماری معمولا با عمل سرپایی کیست مویی مرتفع می شود.

انواع عمل سرپایی کیست مویی

در شرایط معمولی، عمل جراحی کیست مویی یک عمل سرپایی است و بیمار چند ساعت بعد از عمل مرخص می شود. دو روش متداول عمل سرپایی کیست مویی عبارتند از:

1. برش و تخلیه (Incision and drainage): در این روش، پزشک با ایجاد برش کیست را تخلیه می کند.
2. سیستکتومی (Cystectomy): در این روش، پزشک کل کیست و بافت های اطراف آن را برمی دارد.

عمل سرپایی کیست مویی به روش برش و تخلیه

در مواردی که کیست مویی برای اولین بار تحت درمان قرار می گیرد و عفونت نیز جزئی باشد، پزشک احتمالا روش برش و تخلیه را پیشنهاد می کند. این نوع عمل سرپایی کیست مویی در مطب و به شرح زیر انجام می شود:

• برای بی حس کردن پوست محل عمل از بی حسی موضعی تزریقی استفاده می شود.
• به منظور کاهش درد و التهاب، برشی در کیست ایجاد می شود تا بتوان از طریق آن مایع و چرک را تخلیه کرد.
• سوراخ ایجاد شده با بانداژ پوشیده می شود و زخم، باز است.
• پس از عمل، 4 هفته طول می کشد تا بهبودی ایجاد شود. در این مدت باید بانداژ را مرتب عوض کرد.

احساس کمی درد بعد از این عمل طبیعی است و ممکن است بر اساس تشخیص پزشک جراح آنتی بیوتیک تجویز شود.

عمل سرپایی کیست مویی به روش سیستکتومی

اگرچه معمولاً اولین گزینه جراحی سرپایی کیست مویی روش برش و تخلیه است، اما در صورتی که کیست مویی بسیار پیچیده، یا عفونت شدید باشد و همچنین، در مواردی که قبلاً عمل برش و تخلیه انجام شده اما کیست مجددا عود کرده است، پزشک سیستکتومی را پیشنهاد می کند.

در عمل جراحی سیستکتومی، کیست پیلونیدال به طور کامل برداشته می شود و اگرچه نسبت به روش قبلی پیچیده تر است، اما شانس موفقیت بیشتری دارد. جراحی کیست پیلونیدال در مراکز جراحی سرپایی و تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی از کمر انجام می شود و حدود 30 دقیقه طول می کشد. نحوه عمل سرپایی کیست مویی به روش سیستکتومی به شرح زیر است:

• بیهوشی ممکن است به صورت عمومی (با تزریق داروی بیهوشی فرد به خواب می رود) یا منطقه ای (با تزریق دارو، فرد از کمر به پایین بی حس میشود) انجام شود. البته، در موارد نادر، ممکن است فقط از داروی بیحسی موضعی استفاده شود.
• در این عمل پوست همراه منافذ و بافت زیرین با فولیکول های مو برداشته می شود.
• بسته به اینکه چه مقدار بافت برداشته شود، جراح ممکن است زخم را ببندد یا باز نگه دارد. بستن زخم با بخیه بهبودی را تسریع می کند، اما در صورتی که بدون لیزر انجام شود احتمال عود کیست در این مورد بیشتر است. بهترین روش جراحی بسته کیست مویی با لیزر است.
• گاهی لوله ای باریک برای تخلیه مایعات که بعد از عمل جمع می شود، در محل قرار می گیرد. به این لوله باریک “درن” می گوییم

بهبودی بعد از عمل سرپایی کیست مویی به روش سیستکتومی چگونه است؟

مدت زمان بهبودی بستگی به نحوه عمل جراحی و باز یا بسته بودن زخم بعد از عمل دارد. به طور کلی، بهبودی کامل از یک  هفته  تا سه ماه طول خواهد کشید. بیشتر افراد می توانند فعالیت های منظم خود را دو روز تا چهار هفته بعد از عمل از سر بگیرند. درد و حساسیت بعد از عمل را می توان به روش های زیر مدیریت کرد:

• مصرف داروهای ضد درد که توسط پزشک تجویز شده است
• اجتناب از انجام فعالیت های شدید و سنگین
• استفاده از یک کوسن دونات برای نشستن
• پرهیز از نشستن طولانی مدت بر روی سطوح سخت
• انتخاب روش جراحی سرپایی کیست مویی با لیزر
• مراجعه به یک متخصص جراحی عمومی و لیزر با تجربه و ماهر

برای جلوگیری از ابتلا به عفونت یا عود کیست مویی ، دستورالعمل هایی را که پزشک می دهد، باید با دقت دنبال کرد. در صورتی که پزشک آنتی بیوتیک تجویز کرده است، حتماً دوره آن را کامل نمایید، حتی اگر بیمار قبل از اتمام دوره احساس بهبودی داشته باشد.

عوارض بعد از عمل سرپایی کیست مویی

برداشتن کیست پیلونیدال به طور کلی بی خطر است. ولی در صورت تجربه موارد زیر باید حتما با پزشک تماس گرفت:

• تب
• خروج چرک از محل برش
• افزایش درد، تورم، گرما یا قرمزی در نزدیکی برش
• خونریزی

احتمال عود کیست  پس از عمل سرپایی کیست مویی

مطالعات نشان می دهد که میزان عود کیست های پیلونیدال بعد از عمل، 30 درصد است. اجرای دستورالعمل های زیر تا حد زیادی از عود کیست مویی جلوگیری می کند و احتمال عود را به صفر نزدیک می کند:

• پیروی دقیق از دستورالعمل های بعد از عمل جراح
• تمیز و خشک نگه داشتن محل کیست مویی
• پاک کردن منظم منطقه از مو
• مراجعه منظم به پزشک برای پیگیری
• انتخاب روش جراحی بسته با لیزر و مراجعه به یک متخصص جراحی و لیزر ماهر

روش های مختلفی برای درمان کیست مویی به کار می رود. روش های تهاجمی و کمتر تهاجمی با لیزر برای از بین بردن جدار کیست مویی مورد استفاده قرار می گیرد. دارو درمانی کیست مویی به تنهایی در درمان قطعی کیست مویی جایگاهی ندارد.

انتخاب بهترین روش درمان کیست مویی برای افراد از اهمیت بالایی برخوردار است. در اکثر موارد به دلیل عوارض شدیدی که کیست های مویی برای فرد ایجاد می نمایند، فرد به صورت اورژانسی برای درمان کیست مویی به پزشک مراجعه می کند. برای درمان کیست مویی شناخت علائم آن و راه های درمانی موجود بسیار کمک کننده است.

کیست مویی یا کیست پیلونیدال به کیستی گفته می شود که در اثر فرو رفتن مو در ناحیه پوست و ایجاد کیسه های کوچک دارای مو ایجاد می شود. عناوین دیگری که برای کیست مویی وجود دارد عبارتند از: سینوس مویی و  سینوس پیلونیدال. واژه پیلونیدال به معنی آشیانه ای از مو ها می باشد.

علائم و نشانه های بیماری کیست مویی

کیست مویی یا سینوس پیلونیدال در صورتی که عفونت نکرده باشد، معمولا علامتی ایجاد نمی کند. اما با ایجاد عفونت و آلودگی کیست مویی با عوامل عفونی، علائم زیر قابل مشاهده است:

• ترشح چرک
• درد، قرمزی، احساس درد با لمس و تورم در ناحیه مورد نظر
• تب و لرز

روش های مختلف برای درمان کیست مویی

شما تنها زمانی می توانید عمل جراحی اصلی برای درمان کیست مویی را انجام دهید که عفونت و التهاب پوستی موجود در این ناحیه، به طور کامل تخلیه شده باشد. در صورت مراجعه فرد با آبسه ی ناحیه کیست مویی به پزشک و بیمارستان، فورا باید تحت عمل جراحی قرار گرفته و آبسه کیست مویی او تخلیه شود.

اگر در معاینات انجام شده آبسه موجود در پوست فرد دارای سینوس پوستی واضح و قابل مشاهده نباشد، ممکن است این آبسه به دلیل وجود کیست ایجاد نشده باشد و با تخلیه اولیه آن، پوست این ناحیه به طور کامل بهبود یابد. در صورتی که متخصص جراحی وجود کیست مویی را رد کند یک عمل سرپایی برای تخلیه و خشک کردن آبسه تنظیم می شود. در صورتی که بعد از تخلیه آبسه باز هم کیست مویی تشخیص داده نشود نیاز به درمان تکمیلی نیست.

اگر کیست مویی فرد همراه با سلولیت و التهاب پوستی باشد، از داروهای آنتی بیوتیکی برای کاهش این علائم استفاده می شود. پس از تخلیه آبسه، التهاب پوستی ناحیه عمل شده پس از گذشت مدت زمان کوتاهی رفع می شود.

وقتی کیست مویی به طور قطعی در بیمار تشخیص داده شد، روند  اصلی درمان کیست مویی باید هرچه سریع تر و در کوتاه ترین زمان برای بیمار انجام شود. زیرا با گذشت زمان امکان افزایش وسعت کیست وجود دارد و عوارض پوستی همراه این کیست مانند ایجاد فیستول به مرور زمان در فرد افزایش می یابد. در این حالت تسکین درد کیست مویی برای فرد مشکل خواهد بود.

به صورت کلی برای درمان سینوس پیلونیدال، از دو روش جراحی و لیزر درمانی استفاده می شود.

استفاده از روش جراحی برای درمان کیست مویی

یکی از روش های درمان کیست مویی، استفاده از جراحی می باشد. از روش جراحی برای برداشت کامل سینوس مویی استفاده می شود. این روش علی رغم عوارض جانبی که برای فرد دارد، دارای درصد موفقیت بسیار مناسبی می باشد و در موارد حاد و شدید این بیماری، راه حل مناسبی برای درمان می باشد.

برای درمان کیست مویی از دو روش جراحی استفاده می شود:

جراحی باز کیست مویی

جراحی باز کیست پیلونیدال به وسیله بی حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی قابل انجام است. در این روش بافت حاوی کیست به وسیله جراحی (با لیزر پرتوان جراحی یا با تیغ جراحی) به طور کامل از ناحیه خارج می شود. اگر کیست بطور کامل خارج نشود احتمال عود مجدد آن وجود دارد به همین خاطر قبل از جراحی کیست مویی، از تزریق مواد رنگی برای شناسایی کامل بافت دارای کیست استفاده می کنند. بعد از انجام جراحی و خارج کردن بافت دارای کیست، زخم ایجاد شده باز گذاشته شده و با گاز مرطوب پر می شود. به مرور زمان این زخم ترمیم و بسته می شود. اشکالاتی که به این روش وارد است شامل:

• دوره نقاهت طولانی چند ماهه
• هزینه بالای تعویض پانسمان های روزانه
• به دلیل باز بودن زخم احتمال عفونت بالاست و عفونت منجر به عود می شود

جراحی کیست مویی پایین کمر به روش بسته

در روش جراحی کیست مویی پایین کمر به روش بسته و با لیزر، بعد از خارج کردن کیست، زخم به روش های مختلف بسته می شود.

یک روش برای درمان کیست مویی تراشیدن کیست و پرکردن آن با چسب فیبرین است. به دلیل کمتر تهاجمی بودن این روش، عوارض جانبی محدودی برای بیمار ایجاد می شود و دارای مزایای مختلفی است که شامل درد کمتر و بهبودی سریع تر علائم و بازگشت به زندگی نرمال بعد از یک تا دو روز است. اما این روش معایبی نیز دارد که از مهم ترین آنها امکان بازگشت کیست در طولانی مدت است و برای سینوس مویی حاد توصیه نمی شود.

یک روش دیگر برای درمان کیست مویی خفیف و جزئی، تزریق فنل می باشد. این روش تنها با اجازه پزشک انجام شده و در صورت استفاده خودسرانه از آن ممکن است آسیب جدی به پوست و بافت اطراف ناحیه وارد آید.

استفاده از لیزر نیز یکی از بهترین روش های درمان کیست مویی می باشد. در این روش برش کوچکی ایجاد شده و با فیبر لیزر بافت کیست کاملا تخیله می شود. سپس با بخیه جراحی پلاستیک برش کوچک بسته می شود. از این روش به عنوان بهترین روش درمان کیست مویی یاد می شود. زیرا دوره نقاهت کوتاه، احتمال عود نزدیک به صفر و احتمال عفونت بسیار پایینی دارد. با از بین بردن موهای زائد ناحیه می توان به درمان قطعی کیست مویی در این ناحیه رسید.

مزیت استفاده از لیزر برای جراحی کیست مویی

برای جراحی کیست مویی می توان از دو نوع لیزر کمک گرفت. برای برش و برداشتن کیست از لیزرپرتوان جراحی و برای خشک کردن و درناژ از فیبر لیزر کم توان می توان استفاده کرد. در مقایسه با تیغ جراحی ترمیم زخمی که با لیزر برش داده شده است بسیار سریع تر از جراحی با تیغ است. لیزر سر عصب و عروق بریده شده را همزمان ترمیم می کند و ناحیه را استریل نیز می کند. احتمال عود و عفونت و بروز درد در جراحی با لیزر و لیزر درمانی کیست مویی بسیار بسیار پایین تر از جراحی سنتی با تیغ جراحی است.

معمولا در جراحی با تیغ جراحی نمی توان زخم کیست مویی را بست زیرا ممکن است بیماری عود کند. اما یک متخصص جراحی و لیزر ماهر به راحتی می تواند زخم کیست مویی را ببند و نگرانی بابت عود کیست مویی نخواهد داشت.

آیا امکان درمان کیست مویی بدون استفاده از جراحی وجود دارد؟

استفاده از روش های سنتی درمان کیست مویی در موارد پیشرفته اصلا توصیه نمی شود، زیرا علاوه بر اینکه فایده ای برای فرد ندارد، می تواند باعث بدتر شدن علائم کیست مویی شود.

تجویز داروهای آنتی بیوتیکی و داروهای ضد التهابی برای کنترل علائم بیماری و ممانعت از گسترش عفونت و حاد شدن کیست مفید هستند اما به صورت کامل باعث درمان بیماری نمی شوند. در صورتی که سینوس مویی در مراحل پیشرفته خود باشد، تنها روش درمانی موثر، استفاده از جراحی و یا لیزر درمانی می باشد.