ممکن است سندرم روده تحریک پذیر را با نام های اسپاسم روده یا کولیت عصبی روده نیز شناخته باشید. برای کنترل سندرم روده تحریک پذیر باید با علل بروز و محرک های آن آشنا شوید. سندرم روده تحریک پذیر یا Irritable Bowel Syndrome که به اختصار IBS گفته می شود، یک اختلال رایج در روده بزرگ است. نشانه ها و علائم این سندرم یا اسپاسم روده شامل گرفتگی، درد شکمی، التهاب، گاز و اسهال یا یبوست یا هر دو است. این یک بیماری مزمن است که مدیریت آن به درازمدت نیاز دارد. فقط تعداد کمی از افراد مبتلا به این بیماری علائم و نشانه های شدید دارند. برخی افراد می توانند علائم خود را با مدیریت رژیم غذایی، شیوه زندگی و استرس کنترل کنند. علائم شدیدتری را می توان با دارو و مشاوره درمان کرد. این بیماری باعث تغییر در بافت روده یا افزایش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال می شود. بنابراین سندرم روده تحریک پذیر IBS را کنترل کنید تا منجر به بیماری های حادتر نشود.
علائم سندرم روده تحریک پذیر
حرکت بیش از اندازه تند یا کند مواد غذایی و خوراکی ها در روده ها می تواند منجر به بروز علائم روده تحریک پذیر یا اسپاسم روده شود. علائم و نشانه های IBS متفاوت است. رایج ترین موارد عبارتند از:
- درد شکمی، گرفتگی یا نفخ که به طور معمول با عبور از یک حرکت روده ای از بین می رود یا به طور جزئی کاهش می یابد.
- احساس گاز اضافی در روده ها.
- اسهال یا یبوست – گاه اسهال متناوب یا یبوست مزمن.
- وجود مخاط در مدفوع اکثر افراد مبتلا به IBS هنگامی که علائم و نشانه ها بدتر می شوند. و یا زمانی که آنها به طور کامل بهبود یافته اند و یا حتی علائم ناپدید می شوند. وجود مخاط در مدفوع را تجربه می کنند.
زمان مراجعه به پزشک جهت درمان IBS یا اسپاسم روده
اگر به طور مداوم در عادات روده یا علائم یا IBS دچار تغییرات شدید می شوید، پزشک خود را ببینید. این علائم ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر باشد. علائم و نشانه های جدی عبارتند از:
- کاهش وزن.
- اسهال در شب.
- خونریزی از رکتوم.
- نارسایی کمبود آهن.
- استفراغ با منشا ناشناخته.
- عمل بلعیدن دشوار.
- درد ماندگار که از طریق عبور گاز یا حرکت روده بروز می کند.
علل بروز سندرم روده تحریک پذیر
دلیل دقیق IBS شناخته شده نیست. عواملی که به نظر می رسد در این زمینه نقش دارند عبارتند از:
- انقباض عضلاتی که با روده مجاور هستند. دیواره های روده ای با لایه های عضلانی که با دستگاه گوارش شما مجاور است، در تماس هستند. انقباضاتی که قوی تر و طولانی تر از حد طبیعی می باشند، می توانند باعث ایجاد گاز، التهاب و اسهال شوند. انقباضات روده ای ضعیف می تواند باعث کاهش سرعت حرکت غذا در روده شوند و در نتیجه مدفوع سخت و خشک می شود.
- سیستم عصبی. ناهنجاری های اعصاب در دستگاه گوارش ممکن است موجب بروز ناراحتی بیش از حد طبیعی شود. در این زمان بیمار از فشار گاز یا مدفوع شکایت دارد. سیگنال های ضعیف و ناهماهنگ مغز و دستگاه اعصاب به روده می تواند منجر به مختل شدن کار دستگاه گوارش شود. و منجر به درد، اسهال یا یبوست شود.
- التهاب در روده. برخی از افراد مبتلا به IBS تعداد بیشتری سلول های سیستم ایمنی بدن را در روده خود دارند. این پاسخ سیستم ایمنی همراه با درد و اسهال است.
- عفونت شدید IBS می تواند بعد از یک دوره شدید اسهال (گاستروآنتریت) ایجاد شده باشد. این عفونت می تواند باکتریایی یا ویروسی باشد. IBS همچنین می تواند به دلیل ازدیاد باکتری در روده (رشد بیش از حد باکتری) بروز کند.
- تغییرات در باکتری در روده (میکرو فلورا). میکرو فلورا در گروه”باکتری” خوب قرار دارد. این باکتری در روده قرار دارد و نقش کلیدی در سلامت فرد بازی می کند. تحقیقات نشان می دهد که سطوح میکرو فلوراسیون در افراد مبتلا به IBS نسبت به افراد سالم متفاوت است.
محرک های عود IBS را بشناسید
علائم روده تحریک پذیر ممکن است با یکی از موارد زیر تحریک شود و منجر به عود بیماری شود:
- غذا: نقش آلرژی غذایی یا عدم تحمل در IBS به طور کامل ثابت نشده است. آلرژی غذایی واقعی به ندرت این بیماری را ایجاد می کند. اما بسیاری از افراد بعد از خوردن برخی خوراکی ها علائمی بدتر از علائم این بیماری را از خود نشان می دهند. خوراکی هایی مثل : غذاها یا نوشیدنی های شامل گندم و غلات، لبنیات، میوه های مرکبات، لوبیا، کلم، شیر و نوشیدنی های گازدار و کربوهیدراتی.
- فشار عصبی: اکثر افراد مبتلا به IBS علائم و نشانه های شدیدتری را در دوره های افزایش استرس دارند. در نظر داشته باشید استرس ممکن است علائم را تشدید کند، اما باعث ایجاد آنها نمی شود.
- هورمون ها : احتمال بروز علائم روده تحریک پذیر در زنان دو برابر بیشتر از مردان است، که نشان می هد تغییرات هورمونی در این زمینه نقش دارند. بسیاری از زنان متوجه می شوند که نشانه ها و علائم روده تحریک پذیر در دوران یائسگی یا دوران قاعدگی آنها بدتر است و تشدید می شود.
ریسک فاکتورهای روده تحریک پذیر
بسیاری از افراد علائم و نشانه های معمول IBS را دارند. بنابراین ممکن است دچار سندرم روده تحریک پذیر شده باشید اگر شما:
- جوان هستند: IBS بیشتر در افراد زیر 50 سال رخ می دهد.
- زن هستند: در ایالات متحده آمریکا، این بیماری در زنان بیشتر است. استروژن درمانی قبل یا بعد از یائسگی نیز یک عامل خطر برای بروز این بیماری است.
- سابقه خانوادگی داشته باشید: ژن ها ممکن است نقش خود را ، به عنوان عوامل فاکتور مشترک در محیط خانواده یا ترکیب ژن ها و محیط زیست بازی کنند.
- مشکل سلامت روانی داشته باشید: اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روان با این بیماری مرتبط است. سابقه سوء استفاده جنسی، جسمی یا احساسی نیز ممکن است عامل خطر باشد.
عوارض جانبی سندرم روده تحریک پذیر IBS
یبوست مزمن یا اسهال می تواند باعث ایجاد هموروئید شود.
علاوه بر این، IBS همراه با:
- کیفیت زندگی پایین. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری متوسط تا شدید کیفیت زندگی کمتری را گزارش می دهند.
- تحقیقات نشان می دهد افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، سه برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های روده ای قرار دارند.
- اختلالات خلقی: تجربه علائم و نشانه های IBS می تواند منجر به افسردگی یا اضطراب شود. همچنین افسردگی و اضطراب می تواند علائم را بدتر کند.
- بیماری های روده می توانند پیش زمینه بروز بیماری های مقعدی مثل هموروئید و شقاق باشند
جلوگیری از ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر
پیدا کردن راه های مقابله با استرس ممکن است به جلوگیری یا کاهش علائم IBS کمک کند. این موارد شامل:
- مشاوره. یک مشاور می تواند به شما در یادگیری تغییرات و یا تغییر دادن پاسخ شما به استرس کمک کند. مطالعات نشان داده اند که روان درمانی می تواند در طولانی مدت منجر به کاهش معنی داری درعلائم IBS شود.
- بیوفیدبک Biofeedback : سنسورهای الکتریکی بیوفیدبک به شما کمک می کند اطلاعات (بازخورد) عملکردهای بدن خود دریافت کنید. این بازخورد به شما کمک می کند تا تغییرات ظریف مانند حفظ آرامش عضلات خاص را به منظور کاهش نشانه ها ی بیماری و افزایش تمرکز بر روی آرامش این عضلات را تمرین کنید.
- تمرینات آرام بخش منظم و منسجم: این تمرینات به شما کمک می کند ماهیچه های خود را آرام کنید. با سفت کردن عضلات در پای خود، با تمرکز کردن به آرام کردن تمام تنش ها، شروع کنید. بعد، ساق پا را احساس و سپس رلکس کنید. تا زمانی که کل ماهیچه های بدن شما، از جمله چشمان شما و پوست سر، آرام باشند، ادامه دهید.
- تمرین خالی کردن ذهن : این روش کاهش استرس به شما کمک می کند که در لحظه ای تمرکز کنید و اجازه نگرانی و حواس پرتی را به خود ندهید.