پارگی مقعد یک بریدگی یا پارگی در نواحی مقعد می باشد. ترک در پوست سبب درد و خونریزی هنگام اجابت مزاج می شود. در برخی موارد شقاق ممکن است عمیق بوده و سبب نمایان شدن بافت زیر شود.
پارگی مقعد که بر اثر کشیدگی پوست این ناحیه ایجاد می شود، معمولاً بیماری وخیم و نگران کننده ای نیست. این بیماری می تواند در هر سنی پدید آید و اکثرا در نوزادان و کودکان خردسال دیده می شود، زیرا یبوست یک مشکل رایج در کودکان است.
به طور عمده، پارگی مقعد در 4 تا 6 هفته می تواند به صورت طبیعی بهبود یابد. در مواردی که پارگی یا شقاق مقعدی بیش از 8 هفته باقی بماند، مزمن محسوب می شود.
علائم شقاق یا پارگی مقعد
علامت معمولی پارگی مقعد ظاهر شدن درد بسیار شدید، تیز و برنده است که به وضوح با دفع مدفوع در حین اجابت مزاج همراه است و پس از آن برای مدت زمان متغیری باقی می ماند. شقاق مقعدی ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را ایجاد کند:
- پارگی در اطراف مقعد
- اسکین تگ یا توده پوستی روی پوست در کنار پارگی
- درد شدید هنگام دفع مدفوع
- بروز خونریزی هنگام اجابت مزاج
- سوزش یا خارش
علل ایجاد پارگی مقعد
شکل گیری اولیه این زخم ها می تواند به دلایل متعددی باشد که مهم ترین آن ها ارتباط مستقیمی با یبوست مزمن دارد.
هر دلیلی که می تواند به مخاط مقعد آسیب وارد کند (دفع مدفوع خیلی سفت، اسهال بسیار مایع و تحریک کننده، درمان های شیمی درمانی، سایر اختلالات مقعدی قبلی مانند هموروئید و غیره) می تواند بر ظاهر شقاق مقعدی تأثیر بگذارد.
چگونه از پارگی مقعد جلوگیری کنیم؟
اولین اقدامی که باید برای جلوگیری از پارگی مقعد انجام داد، جلوگیری از یبوست از طریق رژیم غذایی غنی از فیبر یا مصرف موادی است که به عنوان حجم دهنده مدفوع شناخته می شوند (ترکیبات دانه ای که باعث ایجاد مدفوع نرم و غیر اسهالی می شوند و جایگزین فیبر گیاهی هستند.)
عوامل تشدید کننده شقاق یا پارگی مقعدی:
شقاق یا پارگی مقعدی به دلایل مختلفی ایجاد می شود که سایر علل شایع عبارتند از:
- زور زدن در هنگام زایمان یا تخلیه
- بیماری های روده
- کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
- سفت بودن عضلات اسپاستیک
در موارد نادر، شقاق مقعدی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- سرطان مقعد
- اچ آی وی
- بیماری سل
- سیفلیس
- تبخال
شقاق مقعدی چگونه تشخیص داده می شود؟
به طور معمول پزشک، شقاق مقعد را با بررسی ناحیه اطراف مقعد می تواند تشخیص دهد. با این حال، ممکن است بخواهید یک معاینه رکتوم برای تایید تشخیص انجام دهید. برای بیمارانی که زخم و درد شقاق دارند معاینه داخلی مقعد انجام نمی شود. زیرا احتمال آسیب و پارگی شدیدتر ناحیه امکان دارد.
در معاینه داخلی مقعد، پزشک برای سهولت دید یک آنوسکوپ را وارد رکتوم بیمار می کند. آنوسکوپ یکی از ابزار های پزشکی است که شبیه به یک لوله نازک است که به پزشک کمک می کند تا بتوانید کانال مقعدی را بهتر معاینه کند.
معاینه با آنوسکوپ برای پزشک این امکان را فراهم می کند تا علل دیگر مشکلات مقعدی مانند هموروئید داخلی را بتواند تشخیص بدهد. در برخی از بیماران ممکن است برای ارزیابی بهتر کولونوسکوپی پیشنهاد شود.
10 روش درمان شقاق یا پارگی مقعد
اکثرا شقاق یا پارگی مقعدی نیازی به درمان گسترده ندارند. با این حال، برخی از روش های خانگی می توانند به بهبود و تسکین علائم آزاردهنده کمک کند. راه های درمانی عبارتند از:
- از نرم کننده های مدفوع بدون نسخه استفاده کنید.
- مایعات بیشتری بنوشید.
- مکمل های فیبر مصرف کنید و غذاهای حاوی فیبر بیشتری بخورید، مانند میوه و سبزیجات خام.
- برای شل کردن عضلات مقعد، تسکین سوزش و بالا بردن جریان خون در ناحیه مقعد، حمام نشسته بگیرید. به این معنی که در لگن آب ولرم بنشینید و کمی مقعد را باز و بسته کنید.
- از پماد نیتروگلیسیرین برای تقویت جریان خون در آن ناحیه یا کرم هیدروکورتیزون مانند کورتیزون 10 یا آنتی فیشر برای درمان التهاب استفاده کنید. دقت کنید که تست پمادهای مختلف در این ناحیه خطرناک است و حتما باید از متخصص دارو بگیرید.
- برای تسکین درد هنگام دفع، بی حس کننده های موضعی مانند لیدوکائین را روی مقعد بمالید اما بعد از دفع ناحیه را کاملا بشویید که لیدوکائین بر روی ناحیه باقی نماند.
- اگر علائم شما در عرض 1 هفته پس از درمان خانگی برطرف نشد، برای ارزیابی بیشتر بهتر است نزد پزشک متخصص بروید. پزشک شما می تواند مطمئن شود که شما تشخیص مناسب را دریافت کرده اید و ممکن است درمان ها و داروهای دیگری را توصیه کند.
- اگر شقاق مقعدی شما به درمان های دیگر پاسخ ندهد، پزشک ممکن است اسفنکتروتومی مقعدی را توصیه کند.
- همیشه شقاق یا پارگی مقعدی نشانه رژیم غذایی کم فیبر و یبوست نیست. شقاق هایی که بهبودی ضعیفی دارند یا در موقعیتی غیر از پشت یا وسط مقعد قرار دارند ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد.
- اگر نگران شکافی هستید که علیرغم درمان های خانگی بهبود نمی یابد، با پزشک خود تماس بگیرید تا بررسی شود که آیا آزمایش اضافی مورد نیاز است یا خیر. همچنین ممکن است عمل جراحی یا لیزر شقاق به شما پیشنهاد شود.