اصول درمان آبسه مقعدی برپایه تخلیه و درناژ آبسه می باشد. این بدان معناست که پماد آبسه مقعدی یا تجویز آنتی بیوتیک برای درمان آبسه مقعدی روش درمان قطعی این بیماری نیست.
روش های درمان دارویی جنبه کنترل بیماری برای کوتاه مدت دارد و آبسه حتما باید با یکی از روش های عمل جراحی آبسه یا لیزر آبسه مقعدی فورا تخلیه و درناژ شود.
در برخی موارد متخصص جراحی عمومی یا متخصص جراحی و لیزر علاوه بر جراحی برای بیمار دارو و پماد نیز تجویز می کند.
دقت کنید در مواقعی که آبسه مقعدی خود به خود می ترکد آن را به حال خود رها نکنید و از مراجعه به متخصص جراحی غافل نشوید. زیرا این نوع آبسه ها مجدد عود می کنند و منجر به بروز آبسه های مکرر بعدی می شوند.
با مزمن شدن آبسه مقعدی درمان های بعدی سخت تر و پرهزینه تر می شود. زیرا آبسه دائما عود می کند و حتی ممکن است منجر به بروز عوارضی مثل فیستول مقعدی شود.
علت آبسه مقعدی
شاید دانستن این موضوع که چرا آبسه مقعدی بروز می کند به شما کمک کند که درمانی موفق و بدون عود را دنبال کنید. ابتلا به آبسه مقعدی می تواند به دلایل متعددی ایجاد شود:
- شکاف مقعد یا پارگی در کانال مقعد که باعث می شود آن قسمت آلوده و عفونی شود.
- عفونت های مقاربتی
- اگر غدد مقعد مسدود شده باشد.
- هرگونه زخم و هموروئید و توده.
- یبوست مزمن
بنابراین برای درمان آبسه مقعدی باید هر یک از بیماری های بالا کنترل و درمان شوند. بدین ترتیب می توان به درمان قطعی آبسه مقعدی دست یافت.
آبسه مقعدی مسئله ای است که ممکن است به دلایل مختلف مانند موارد زیر می تواند برای تشخیص یا درمان آن کم کاری صورت بگیرد و عوارضی در پی داشته باشد:
- ساده گرفتن موضوع و مراجعه نکردن به پزشک
- خجالت کشیدن و عدم اقدام برای درمان
- مراجعه به پزشک غیر متخصص
- کم کاری بیمار در رعایت کردن موارد پس از درمان
تشخیص آبسه مقعدی
معمولا از یک ارزیابی بالینی مثل معاینه دیجیتال رکتال برای تشخیص آبسه مقعدی استفاده می شود. اما در بعضی از بیماران متخصص جراحی عمومی از آزمایش های اضافی برای غربالگری استفاده می کند که شامل موارد زیر می باشند:
- تست عفونت های مقاربتی
- سرطان رکتال
- بیماری التهابی روده
- بیماری دیورتیکولار
در موارد بسیار کم و نادر ممکن است معاینه را با بیهوشی بیمار انجام دهند. همچنین گاهی ممکن است پزشک برای این کار سونوگرافی، MRI یا سی تی اسکن بخواهد. زیرا معاینه این گروه از بیماران تنها با مشاهده انجام می شود و برای تشخیص دقیق نیاز به تهیه عکس است. معاینه انگشتی آبسه مقعدی برای بیمارانی که درد شدید در ناحیه دارند انجام نمی شود.
روش های درمان آبسه مقعدی
برای درمان انواع آبسه مقعدی بهتر است در نظر داشته باشید که حتما تخلیه و عمل جراحی آبسه توسط متخصص جراحی عمومی یا متخصص جراحی و لیزر انجام می شود. در تخلیه جراحی مهم است که کار سریع و قبل از فوران و ترکیدن آبسه انجام شود.
برای این کار در پوست در نزدیکی مقعد برشی ایجاد می کنند تا عفونت از طریق آن تخلیه شود. این کار به دو صورت قابل انجام است:
- آبسه های مقعدی سطحی را در مطب پزشک با بی حسی موضعی می توان تخلیه کرد.
- برای آبسه های مقعدی بزرگ یا عمیق بسته به نوع آن در اتاق عمل با بی حسی عمیق تر انجام می شود یا با بستری شدن در کلینیک و بیهوشی به کمک متخصص بیهوشی نیاز دارند.
- بعد از عمل مربوط به آبسه مقعدی، معمولا برای تسکین درد اکثر بیماران داروهایی تجویز می شود. تجویز آنتی بیوتیک برای بیماران سالم لازم نیست ولی برای برخی دیگر مانند مبتلایان به کاهش ایمنی یا دیابت، لازم است تجویز شود.
گاهی اوقات هم زمان با جراحی آبسه مقعدی، می توان جراحی فیستول را نیز انجام داد. بهتر است برش این جراحی با لیزر آبسه مقعدی که لیزر پرتوان دی اکسید کربن است انجام شود. البته فیستول ها اکثرا 4 تا 6 هفته بعد از جراحی و تخلیه آبسه ایجاد می شوند.
در بعضی موارد هم ممکن است فیستول تا ماه ها و سال ها بعد از جراحی آبسه ایجاد نشود؛ بنابراین دقت داشته باشید که جراحی فیستول می تواند کاملا جداگانه انجام شود. به بیمارانی که دچار آبسه و فیستول مقعدی می باشند توصیه می شود به یک متخصص جراحی و لیزر ماهر مراجعه کنند. در این صورت احتمال نیاز به چندین جراحی کاهش می یابد و اکثر افراد در همان جلسه اول و با لیزر پرتوان به بهبودی کامل دست می یابند.
عوارض و مراقبت های لازم بعد از درمان آبسه
هر عمل جراحی ممکن است عوارضی داشته باشد که عمل جراحی آبسه مقعدی و عمل فیستول هم از این قاعده مستثنا نیستند. عوارض بعد از عمل آبسه مقعدی شامل موارد زیر می باشد:
- زخم
- شکاف مقعد
- عفونت
- بازگشت آبسه مقعدی
بعد از عمل و درمان مربوط به آبسه مقعدی یا فیستول، معمولا ناراحتی خفیفی وجود دارد که با داروهای مسکن کنترل می شود.
پس از جراحی آبسه مقعدی یا فیستول چند مورد زیر را به یاد داشته باشید:
- معمولا به بیمار توصیه می شود که منطقه موردنظر را روزی 3 تا 4 بار در حمام آب گرم خیس کند و در لگن آب گرم بنشیند.
- برای اینکه ناراحتی روده کاهش یابد می توان از نرم کننده های مدفوع استفاده کرد.
- به برخی افراد نیز توصیه می شود مینی پد بپوشند که از مرطوب شدن لباس هایشان در اثر جراحی تخلیه ای جلوگیری شود.
پس از بهبود یافتن آبسه مقعدی یا فیستول، بازگشت دوباره ی مشکل بعید به نظر می رسد ولی برای جلوگیری از این اتفاق حتما از توصیه های پزشک متخصص جراحی مربوطه پیروی شود و تمام نکات مربوط به مراقبت های پس از جراحی اجرا شود.
سوالات متداول درمان آبسه مقعدی
1-اگر آبسه مقعدی درمان نشود چه عوارضی دارد؟
در صورتی که آبسه مقعدی درمان نشود، یک فیستول مقعد شکل می گیرد که روده را به پوست وصل می کند و در نهایت نیاز به جراحی پیچیده تری نسبت به درمان اولیه وجود دارد. علاوه بر این موضوع اگر آبسه مقعدی درمان نشود به احتمال زیاد به یک عفونت سیستمیک جدی تبدیل می شود. قبل از درمان آبسه مقعدی باید تشخیص داده شود. هرچه روند تشخیص و درمان سریع تر انجام شود در بهبودی اثر بهتری خواهد داشت.
2-آیا آبسه مقعدی بدون جراحی درمان می شود؟
آبسه مقعدی حتما باید تحت جراحی تخلیه و درناژ شود. در نظر داشته باشید درمان دارویی برای آبسه مقعدی کاربرد قطعی ندارد. بهتر است عمل جراحی آبسه مقعدی با لیزر پرتوان انجام شود تا در حد امکان بیمار از عوارض جراحی سنتی مصون بماند.
3-آیا درمان آبسه مقعدی با لیزر امکانپذیر است؟
اگر عمل جراحی و تخلیه آبسه مقعدی با لیزر پرتوان انجام شود بیمار از مزایای این روش جراحی بسیار سود خواهد برد. فیبر لیزر برخلاف تیغ جراحی و کوتر به بافت سالم ناحیه مقعد آسیب نمی رساند به علاوه در حین برش خونریزی و درد ندارد.
4-داروی مناسب برای درمان آبسه مقعدی چیست؟
معمولا آبسه مقعدی درمان دارویی ندارد. اما برخی بیماران مبتلا به دیابت و یا ایدز و بیماری های خاص که نمی توانند تحت جراحی قرار بگیرند لازم است که آنتی بیوتیک مصرف کنند. برای این گروه از بیماران مترونیدازول 500 هر 8 ساعت تجویز می شود تا از پیشرفت بیماری تا حدی جلوگیری شود.
5-درمان آبسه مقعدی در کودکان با بزرگسالان چه تفاوتی دارد؟
برای هر دو گروه کودکان و بزرگسالان لازم است که تخلیه و درناژ آبسه مقعدی انجام شود. اصول اولیه درمان برای کودکان نیز همانند بزرگسالان رعایت می شود. کنترل یبوست و اجابت مزاج کودکان توسط والدین از اهمیت بالایی برخوردار است.
6-درمان آبسه مقعدی با عسل چگونه است؟
عملا درمان آبسه مقعدی با عسل امکانپذیر نیست. اما برخی از پزشکان طب سنتی یا جراحان از بیماران خود می خواهند که برای ترمیم سریعتر زخم بعد از درمان و جراحی آبسه مقعدی از عسل استفاده کنند. اگر جراح شما اجازه می دهد و اگر لازم است می توانید برای سرعت بخشیدن به ترمیم زخم عمل جراحی چند قطره عسل را بر روی زخم بمالید. بعد از چند ساعت ناحیه را با شامپو بچه بشویید و به آرامی خشک کنید.
7-برای درمان آبسه مقعدی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
از آنجایی که آبسه مقعدی نیاز به جراحی و تخلیه دارد برای درمان آن به یک متخصص جراحی عمومی یا متخصص جراحی و لیزر مراجعه کنید. متخصص جراحی و لیزر می تواند درمان آبسه مقعدی را با لیزر پرتوان و کمترین احتمال عود و عارضه انجام دهد.
8-بهترین درمان آبسه مقعدی چیست؟
بهترین روش درمان آبسه مقعدی این است که به موقع به متخصص جراحی و لیزر مراجعه کنید تا آبسه را با لیزر پرتوان با کمترین احتمال عود و عارضه تخلیه کنند. مراقبت های بعد از جراحی و لیزر آبسه مقعدی را هم جدی بگیرید تا دوره نقاهت بعد از لیزر را به سرعت و آرامش سپری کنید. داشتن یک رژیم غذایی مناسب و تغییر و بهبود سبک زندگی نیز به داشتن یک درمان موفق کمک شایانی می نماید.
ایا لیزر پر توان فقط برای درمان آبسه های مقعدی سطحی هست یا اگر آبسه عمقی هم باشد می‌توان از این روش استفاده کرد؟
بستگی دارد به نوع لیزر، مهارت جراح و این که آبسه عمقی بین عضلانی نباشد.