ممکن است پزشک شما استفاده از پوار مقعدی یا دوش مقعدی را به شما پیشنهاد کند. جدا از عوارضی که ممکن است استفاده طولانی مدت از این وسیله برای شما ایجاد کند استفاده صحیح از پوار مقعدی نیز بسیار مهم است. این دستگاه یکی از ابزارهای پزشکی است که برای تخلیه مقعد و روده ها و گاها برای حفظ بهداشت مقعد توسط پزشک معالج توصیه می شود. شما می توانید پوار یا دوش مقعدی را از داروخانه ها یا فروشگاه های اینترنتی معتبر خرید و تهیه فرمایید. قیمت این دستگاه نیز بسته به جنس و حجم و شرکت سازنده متفاوت است.
کاربردهای پوار مقعدی
اولین کاربرد این دستگاه برای تنقیه یا همان انما است و در مواقعی که بیمار یبوست شدید دارد یا برای آماده سازی برخی آزمایش های پزشکی مثل کولونوسکوپی تجویز می شود. گاهی نیز لازم است که دارو به صورت مقعدی به بدن بیمار تزریق شود. در این مواقع استفاده از پوار کاربرد دارد.
در کودکان و نوزادان نیز از پوار برای کاهش نفخ یا دفع گازهای تجمع یافته در روده استفاده می شود. ممکن است که بعد از عمل جراحی شقاق یا عمل جراحی هموروئید استفاده از این دستگاه به برخی بیماران توصیه شود. اما استفاده از آن برای تمام بیماران ضروری یا لازم نیست. دقت کنید که از وسیله بدون مشورت پزشک متخصص و بدون معاینه توسط پزشک استفاده نکنید.
روش استفاده از پوار برای تنقیه
استفاده از پوار مقعدی در 4 مرحله اصلی انجام می شود:
- ضدعفونی یا استریل کردن: قبل و بعد از استفاده از پوار حتما باید کاملا تمیز و ضدعفونی شود. به این صورت که ابتدا آن را با آب و صابون ملایم بشویید و با دقت نوک آن را تمیز کنید. سپس از محلول الکل 70 درصد یا آب و سرکه استفاده کنید. 10 الی 15 دقیقه پوار را در محلول ضدعفونی قرار دهید. امکان استفاده از وایتکس رقیق شده هم با نسبت 1 به 10 وجود دارد اما آبکشی بسیار زیاد برای تمیز شدن کامل وایتکس ضروری است. همچنین می توانید آن را 10 الی 15 دقیقه در آب جوش قرار دهید. مطمئن شوید که جنس پوار تحمل آب جوش را داشته باشد. برای نگهداری از آن نیز از یک جعبه تمیز و خشک و حوله استریل برای خشک کردن آن استفاده کنید.
- آماده سازی محلول: اگر برای تنقیه استفاده می شود محلول مناسب(آب گرم جوشیده و یا مایع مخصوص تنقیه) آماده و به داخل دستگاه کشیده می شود.
- اعمال به مقعد: به آرامی نوک پوار وارد مقعد شده و مایع با فشار دادن انتهای بزرگتر به روده تزریق می شود.
- تخلیه: پس از مدتی بیمار احساس تخلیه روده خواهد کرد و لازم است دسترسی سریع به سرویس داشته باشد.
مایع مخصوص پوار چیست؟
مایعی که در پوار مقعدی استفاده می شود بسته به هدف مورد نظر و شرایط بیمار می تواند متفاوت باشد. سن، جنس بارداری، بیماری های خاص و سابقه تنقیه های قبلی بیمار در این مورد لحاظ می شود. رایج ترین مایعات مخصوص پوار عبارتند از:
- آب گرم استریل یا جوشیده شده: مناسب ترین و بی خطرترین گزینه برای پاکسازی روده است. برای یبوست های خفیف یا برای نوزادان و کودکان اغلب از آب گرم استفاده می شود.
- محلول نمکی (سالین): ترکیب آب استریل با مقدار کمی نمک (معمولا 0.9% کلرید سدیم) که به دلیل مشابهت با مایعات بدن، تحریک کمتری ایجاد می کند و برای موارد پزشکی مانند آماده سازی برای آزمایش ها مناسب است.
- محلول های تجاری آماده: برخی داروخانه ها محلول های مخصوص انما(تنقیه) را عرضه می کنند این محلول ها معمولا شامل ترکیبات : گلیسرین، فسفات سدیم و روغن معدنی یا روغن کرچک می باشند. این محلول ها طبق دستور پزشک اسنفاده می شوند.
- محلول صابون ملایم: ترکیب آب ولرم با چند قطره صابون ملایم (بدون عطر و مواد تحریک کننده) به تحریک روده و تخلیه روده کمک می کند. اما باید با احتیاط استفاده شود زیرا ممکن است باعث تحریک مخاط مقعد شود.
- روغن گیاهی: مثل روغن زیتون یا نارگیل که با ترکیب با آب ولرم استفاده می شود. اغلب برای یبوست شدید یا خشکی مدفوع کاربرد دارد.
مقدار مایع مورد استفاده در پوار چقدر است؟
مقدار و حجم مایعی که در پوار مقعدی استفاده می شود به سن، وزن و هدف مورد نظر بستگی دارد که در اینجا مقادیر معمولی برای هر گروه آورده شده است:
برای نوزادان
حجم: 15 تا 30 میلی لیتر (تقریبا 1 تا 2 قاشق غذاخوری)
دلیل: دستگاه گوارش نوزادان حساس است و به حجم کمی از مایع نیاز دارد.
برای کودکان خردسال 1 تا 5 سال
حجم: 50 تا 150 میلی لیتر
دلیل: بسته به سن و وزن کودک این حجم برا تحریک روده کافی است.
برای کودکان بزرگ تر بین 6 تا 12 سال
حجم: 150 تا 300 میلی لیتر
دلیل: روده های کودکان بزرگ تر به حجم بیشتری برای تخلیه نیاز دارند.
برای بزرگسالان
حجم: 300 تا 500 میلی لیتر (معمولا یک لیوان کامل)
دلیل: این حجم برای پاکسازی کامل روده کافی است. در موارد خاص ماننده آماده سازی برای آزمایش های پزشکی ممکن است پزشک حجم بیشری را تجویز کند
موارد خاص (مانند یبوست شدید)
ممکن است پزشک استفاده از حجم بیشتری (تا یک لیتر) را تجویز کند. اما این معمولا با ابزارهای بزرگ تر یا رش های دیگر (مانند تنقیه یا انما توسط متخصص یا پرستار ماهر) انجام می شود. برای این منظور می توانید با تلفن 09120052675 تماس بگیرد. تفاوت مهم تنقیه با دوش مقعدی عمدتا در مقدار و نوع مایع مصرفی است که نیاز به تجربه و دانش کافی دارد تا تزریق ایمن و کارساز باشد.
نکات ایمنی استفاده از پوار جهت تزریق بی خطر
استفاده بیش از حد می تواند به تحریک مخاط روده یا وابستگی به تنقیه منجر شود. حتما از مواد استریل و محلول های مناسب استفاده کنید. برای نوزادان و افراد حساس حتما با پزشک مشورت کنید. دقت کنید که این دستگاه را در مکان های مرطوب و آلوده مثل حمام و دستشویی نگهداری نکنید و بعد از هر بار استفاده آن را کامل تمیز و ضدعفونی و خشک نمایید.
اگر دستگاه شما ترک خورده یا فرسوده است بهتر است آن را تعویض کنید. زیرا تمیز کردن آن ممکن است به طور کامل انجام نشود و دستگاه عامل کشت و انتقال میکروب های متعدد شود.
دقت کنید که دمای آب مورد استفاده نه زیاد گرم باشد و نه زیاد سرد. زیرا دمای نامناسب و نامتعادل منجر به شوک و تحریک مخاط می شود.
استفاده از حجم مایع بیشتر از مقدار توصیه شده توسط پزشک می تواند منجر به پارگی و آسیب جدی به روده شود. به خصوص اگر از دوش مقعدی به منظور تنقیه و انمای تخصصی استفاده می شود لازم است که از یک پرستار یا بهیار آشنا در این زمینه کمک بگیرید.
بیماران مبتلا به هموروئید یا بواسیر نیز بهتر است از دوش مقعدی استفاده نکنند. به این گروه از بیماران نشستن در لگن آب ولرم توصیه می شود و استفاده از پوار می تواند با فشار بر ناحیه مقعد بیماری این گروه را تشدید نماید.
آخرین نکته مهم این که تزریق مایع با پوار را تدریجی آرام انجام دهید و در صورت عدم تحمل مایع یا احساس ناراحتی، عملیات تزریق را متوقف کنید.