خارش مقعد به لاتین pruritus ani یک نوع پیش آگهی است که معمولا در هنگام شب یا بعد از هر بار اجابت مزاج رخ می دهد. بهترین روش برای یافتن علت خارش مقعد آندوسکوپی و کلونوسکپی است. چون به بررسی تومورهای روده بزرگ نیاز دارد.
همچنین باید کشت پوستی انجام شود تا علت بیماری از نظر قارچ پوستی نیز بررسی شود اما قبل از هر چیز پزشک متخصص جراحی ناحیه را معاینه می کند و تشخیص اولیه را اعلام می کند. خارش مقعدی به انگلیسی anal itching می باشد.
محرک های خارش مقعد
اصول اولیه درمان خارش مقعد از میان برداشتن محرک های این بیماری است. بنابراین اگر در مواجهه با یکی از عوامل زیر هستید نسبت به رفع آن اقدام کنید. بدین ترتیب به درمان موفق خارش مقعد دست می یابید:
- نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه و چای
- کشیدن سیگار و مصرف دخانیات
- نوشیدنی های حاوی مقادیر بالای گاز، الکل و قند
- لبنیات به خصوص شیر و پنیر
- گوجه فرنگی، انگور، انجیر، آلوبخارا و مرکبات
- شکلات و آجیل
- بیماری های التهابی روده و کرون
علت خارش مقعد چیست
خارش مقعد ممکن است موقتی باشد و به دلیل تغذیه نا مناسب یا حساسیتی موقتی باشد. اما در برخی موارد خارش مقعد می تواند پیش آگهی یک مشکل یا بیماری در ناحیه مقعد باشد. این بیماری ها می توانند یکی از موارد زیر باشند:
- هموروئید یا بواسیر
- بیماری های گوارشی
- بروز کرمک یا انگل
- وجود زخم شقاق یا فیشر و یا اسکین تگ
- وجود آبسه و عفونت
- حساسیت به شوینده ها
- اسهال و یبوست مزمن
- غذاهای تند و پر ادویه
- حساسیت به لباس زیر و لباس های تنگ و چسبان
- دیابت
- حساسیت های پوستی و پسوریازیس
به دنبال هر یک از بیماری های بالا و بروز خارش مقعد ممکن است بیمار به فیستول و مشکلات پوستی دیگر دچار شود
درمان خارش مقعد
با برطرف کردن علل خارش مقعد تا حد زیادی می توانید به درمان خارش مقعد دست یابید. برای درمان های تکمیلی و تشخیص دقیق علت بیماری توصیه می شود به یک متخصص جراحی مراجعه کنید. علاوه بر مراجعه به دکتر متخصص موارد زیر را رعایت فرمایید:
- ناحیه خارش را دستکاری نکنید و همراه تمیز و خشک نگهدارید
- بررسی کنید که به دستمال توالت یا لباس زیر خود حساسیت نداشته باشید.
- اگر بعد از اجابت مزاج دسترسی به آب ندارید از دستمال مرطوب برای تمیز و پاک کردن ناحیه مقعد استفاده کنید.
- در هنگام سفر و زمانی که به اصطلاح آب به آب می شوید استفاده از آب تصفیه شده مطمئن برای طهارت و یا استفاده از دستمال مرطوب توصیه می شود.
- گرما و رطوبت منجر به بروز خارش مقعد می شود. بنابراین اگر مدت طولانی در خارج از منزل به سر می برید حتما لباس های گشاد و نخی بپوشید و از خشک و خنک بودن ناحیه مطمئن شوید.
- از خوردن و آشامیدن خوراکی های تند و پرادویه و حساسیت زا خودداری کنید. برای این که لیست کاملی از آلرژی های خود داشته باشید می توانید تست آلرژی بدهید.
علت خارش داخلی مقعد می تواند هموروئید داخلی و علت خارش و سوزش خارج مقعد هموروئید خارجی و زخم شقاق باشد که با داروی هموروئید و شقاق علائم برطرف می شود.
توصیه های دارویی درمان خارش مقعد
پماد بی حسی برای درمان خارش مقعد توصیه نمی شود این پمادها روش درمانی محسوب نمی شوند و تنها برای مدت کوتاهی احساس خارش را تسکین می دهند. از آنجایی که نباید ناحیه را دستکاری کنید و یا بخارانید ممکن است در مواقعی که خارش مقعد غیرقابل تحمل است استفاده موقت از پماد بی حسی کمک کننده باشد.
زمانی که به متخصص جراحی عمومی مراجعه می کنید ممکن است برای شما پماد گلیسیرین تجویز کنند. این پماد خاصیت اتساع دهندگی عروق دارد. به دنبال اتساع عروق ناحیه مقعد میزان گردش خون در این ناحیه تسهیل می شود و در عین حال اسفنگتر مقعد از حالت انقباض خارج می شود. این مکانیسم منجر به کاهش خارش مقعد می شود. اما در نظر داشته باشید برای درمان قطعی خارش مقعد باید علت اصلی آن توسط دکتر متخصص تشخیص داده شود.
پماد گلیسیرین که با خاصیت اتساع دهندگی عروق و افزایش میزان خون در ناحیه و شل کردن اسفنگتر مقعد اثر درمانی را اعمال می کند توسط پزشک تجویز می شود.
از دیگر داروهایی که ممکن است توسط دکتر متخصص تجویز شود پراموکستین از گروه آنتی بیوتیک هاست. این دارو خاصیت تسکین دهندگی نیز دارد. همچنین تجویز استروئیدهای موضعی مثل هیدروکورتیزول ۱/۰ یا پروکتوکورت و همچنین داروی Cupsaicin 0/001% معمولا امکانپذیر است.
سوالات متداول خارش مقعد
1-طریقه مصرف پماد خارش مقعد چگونه است؟
هر صبح و شب پماد را به حلقه مقعد بمالید و سعی کنید پمادهای داخلی را بدون استفاده از اپلیکاتور به داخل برانید. بهتر است دستکش دست کنید و با انگشت ناحیه را به پماد آغشته کنید. بعد از هر اجابت مزاج نیز ناحیه را کاملا خشک و تمیز کنید و دوباره از پماد خارش مقعد استفاده کنید.
2-علت خارش مقعدی در دوران بارداری چیست؟
طی دوران بارداری به دلیل تغییرات شدید هورمونی و فشار بر ناحیه باسن و مقعد ممکن است مادر دچار یکی از بیماری های مقعدی شود. برای مثال هموروئید داخلی ومشکلات گوارشی منجر به احساس خارش به خصوص بعد از دفع مدفوع می شود. همچنین بیماری های قارچی و حساسیت های غذایی و پوستی می توانند منجر به خارش مقعد در طی دوران بارداری شوند.
3-درمان خارش پشت یا باسن به چه صورت است؟
برای شروع باید رژیم غذایی خود را کنترل کنید و از مصرف غذاهای آلرژی زا خودداری کنید. به یک متخصص جراحی عمومی و لیزر مراجعه کنید تا در صورت وجود هموروئید و یا شقاق درمان های لازم را تجویز کند. استفاده از آنتی هیستامین می تواند در مواقع بروز آلرژی کمک کننده باشد. ناحیه پشت و باسن را خشک و خنک و تمیز نگهدارید.
4-درمان خارش مقعدی در کودکان به چه شکل است؟
ابتدا اجابت مزاج کودک خود را کنترل کنید. در صورتی که یبوست دارد و عمل دفع را به درستی انجام نمی دهند مصرف آب و آبمیوه کودک خود را افزایش دهید. از او بخواهید که ناحیه مقعد را نخاراند و دست کاری نکند. به یک دکتر متخصص مراجعه کنید و برای فرزند خود داروی مناسب با شرایط و سن او بگیرید. اگر کودک شما همزمان با خارش مقعد دچار کاهش وزن نیز شده است توصیه بر این است که یک آزمایش انگل برای کودک تجویز شود.
5-آیا می توان از کرم هیدروکورتیزون در ناحیه مقعد استفاده کرد؟
تنها در صورت تجویز پزشک متخصص می توانید در کودکان زیر 10 سال از کرم هیدروکورتیزون استقاده کنید. مراقب باشید که این پماد را بر روی ناحیه تناسلی و نقاطی که زخم دارند آغشته نکنید.
6-خارش و عفونت قارچی مقعدی با چه علائمی بروز می کند؟
خارش مقعدی بر اثر عفونت قارچی با مشاهده بثورات پوستی و علامت خارش پیش رونده پوستی بروز می کند. این خارش ممکن است با خونریزی یا ترشح نیز همراه باشد. گاها عفونت قارچی به دیگر نقاط بدن مثل ناحیه تناسلی بیمار یا کشاله ران ها نیز سرایت می کند .