خون در مدفوع و مسکن ها: آیا ارتباطی وجود دارد؟

تمامی داروها دارای عوارض هستند. این عوارض بنا به نوع دارو و فیزیولوژی بیمار می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. وجود خون در مدفوع نیز از جمله این عوارض است. در این مطلب قصد داریم به صورت خاص روی موضوع ارتباط وجود خون در مدفوع با مصرف مسکن بحث کنیم.

خون در مدفوع

بروز خون در مدفوع نشان دهنده وجود یک مشکل در دستگاه گوارش است. این مشکل می تواند موقتی یا مزمن و طولانی مدت باشد. نحوه بروز خون در مدفوع با توجه به محل مشکل در دستگاه گوارش متفاوت است. اگر قسمت انتهایی دستگاه گوارش دچار خونریزی گردد خون به شکل تازه و مشخص در مدفوع ظاهر می گردد. اما اگر قسمت های بالای دستگاه گوارش دچار خونریزی گردد شاهد تغییر رنگ خفیف در مدفوع هستیم. در برخی از موارد خون اکسید شده و موجب تیره شدن مدفوع می گردد.

Nsaids مسکن های ضد التهاب غیر استروئیدی

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (Nsaids) به عنوان عوامل ضد التهاب و ضد درد (مسکن) در بسیاری از بیماری ها تجویز می گردند. مطالعات مختلف به وضوح نشان داده اند که مصرف Nsaids اثرات نامطلوبی بر کولون حتی در مصرف کوتاه مدت دارد. علائم و نشانه های کولوپاتی ناشی از NSAID شامل تغییر در عادات روده، کاهش وزن یا بی اشتهایی، خونریزی دستگاه گوارش (خون در مدفوع)، کم خونی و درد شکمی است. از معروف ترین NSAID ها می توان به آسپرین اشاره نمود.

در بسیاری از موارد آسپرین به صورت ترکیبی با سایر داروها (مانند آنتی اسیدها، داروهای ضد سرفه، سرماخوردگی و …) موجود است. بنابراین با توجه به دوز موجود آسپرین در این داروها و مدت زمان مصرف آنها ممکن است برخی از عوارض آسپرین را (مانند خون در مدفوع) بروز دهند.

مسکن های ترکیبی حاوی NSAID

برخی از مسکن ها در ترکیب خود حاوی NSAID  هستند. این نوع داروهای ضد درد نیز در برخی افراد می توانند موجب مشکلات مختلف در دستگاه گوارش گردند و یا آنها را تشدید کنند

برای مثال نوافن حاوی ایبوپروفن و کافئین است. ایبوپروفن خود جزء NSAID های مشهور است که می تواند عوارض جانبی NSAID ها مانند افزایش ریسک خونریزی دستگاه گوارش را بروز دهد

استامینوفن و خون در مدفوع

در میان مسکن های رایج می توان به استامینوفن اشاره نمود. از عوارض جانبی و نادر این دارو مشاهده خون در ادرار و مدفوع می باشد. . در این مورد نیز خون در مدفوع می تواند به صورت مشخص ظاهر شود و یا موجب تیره شدن مدفوع گردد. دقت کنید که اگر خونریزی مربوط به مقعد باشد با نام خونریزی مقعدی مشخص می شود که اغلب مربوط به بواسیر و شقاق مقعدی می باشد.

عوامل تشدید کننده

وجود برخی از شرایط به عنوان عوامل تشدید کننده در رابطه با مصرف مسکن ها (NSAIDS) و وجود خون در مدفوع عمل می کنند. از جمله این موارد می توان به مصرف الکل و دخانیات اشاره نمود. شواهد علمی نشان می دهند که مصرف همزمان الکل و داروهای دسته NSAIDS خطر خونریزی دستگاه گوارش را به میزان زیادی افزایش می دهد.

مصرف دخانیات عامل بروز و یا تشدید تعدادی از بیماری های دستگاه گوارش مانند زخم معده و التهاب روده دانسته شده است. این شرایط همراه با مصرف داروهای ضد درد NSAIDS امکان بروز خون در مدفوع را افزایش می دهد.

همچنین افرادی که به صورت زمینه ای دارای بیماری های دستگاه گوارش هستند با مصرف برخی از مسکن ها (که در بالا به آنها اشاره شد) در خطر بیشتری قرار می گیرند.

بیماری های مرتبط با خون در مدفوع

در بسیاری از موارد بروز خون در مدفوع ارتباط مستقیمی با مصرف داروهای ضد درد ندارد. برخی بیماری ها و مشکلات دستگاه گوارش می توانند موجب بروز مدفوع خونی گردند مانند:

• بیماری التهابی روده
• بواسیر (هموروئید)
• شقاق
• دیورتیکولیت
• کولیت عفونی
• بیماری زخم معده

کنترل این وضعیت مستلزم تعیین عامل اصلی مشکل است. هر چند مصرف برخی داروهای ضد درد به صورت نادر موجب مدفوع خونی می گردند اما با توجه به حساسیت موضوع در صورت تداوم مشکل باید به پزشک مراجعه نمود.

جمع بندی

برخی مسکن ها می توانند خطر خونریزی دستگاه گوارش را افزایش دهند. در این زمینه به طور خاص می توان به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) اشاره نمود. خونریزی می تواند به صورت خون در مدفوع و یا تیره شدن مدفوع ظاهر شود. استامینوفن در موارد نادر می تواند همین علائم را ایجاد نماید.

نکته مهم پرهیز از مصرف مداوم و طولانی مدت این نوع از مسکن ها است. همچنین در صورت داشتن سابقه قبلی خون در مدفوع بهتر است با مشورت پزشک نوع داروی ضد درد خود را تغییر دهید.