سرطان کیست مویی

کیست مویی یا بیماری پیلونیدال (PD) یک عارضه خوش خیم و به خوبی شناخته شده است که غالباً با عفونت همراه است. این بیماری یکی از شایعترین مشکلات پوستی است که بیشتر، مردان را درگیر می کند و شیوع آن در جمعیت عمومی، بین صفر تا پنج درصد است. علت بیماری کیست مویی، رشد بعضی از موها به درون پوست و برانگیختن واکنش التهابی بدن در آن نقطه است.

محل ایجاد کیست مویی معمولا 3 تا 5 سانتیمتری ناحیه شکاف بالای مقعد است، ولی بروز آن در سایر نواحی مانند ناف، زیر بغل، آلت تناسلی، و مجرای مقعد نیز مشاهده شده است. کیست پیلونیدال معمولا شامل یک یا چند سینوس مشخص است و غالبا به تشکیل آبسه، عفونت مزمن، سلولیت و فیستول منجر می شود.

اگر چه بسیار به ندرت، ولی التهاب مزمن ناشی از کیست مویی گاهی منجر به ایجاد بدخیمی می شود. سرطان کیست مویی بیشتر سلول های سنگفرشی پوست را درگیر می کند و موضوع بحث این مقاله است.

سرطان کیست مویی، پیامد بسیار نادر PD

چنانکه ذکر شد سرطان کیست مویی بسیار نادر است و در تقریباً 0.1% از بیمارانی که بیماری PD  در آنها مزمن (بیش از 20 سال و با میانگین 23 سال)، درمان نشده، پیچیده و عود کننده شده است، اتفاق می افتد. سرطان کیست مویی اولین بار در سال 1900 توسط ولف (Wolf) توضیح داده شد و تاکنون بیش از 69 مورد آن گزارش شده است. این نوع سرطان در 90% موارد، سلول های سنگفرشی پوست را درگیر می کند، اما انواع دیگر نظیر سرطان سلول بازال،  آدنوکارسینومای غدد عرق، و تومور نامشخص نیز گزارش شده است.

سرطان کیست مویی غالبا در مردان و با میانگین سنی 50 سال رخ می دهد، و با چاقی همراه است. تومور، تهاجم محلی بالایی دارد و قبل از متاستاز دادن به غدد لنفاوی کشاله ران، بصورت موضعی رشد می کند.

چگونگی ایجاد سرطان کیست مویی

مکانیزمی که توسط آن تحولات بدخیم در کیست مویی ایجاد می شود، احتمالاً مربوط به فرآیندهای التهابی مزمن ناشی از زخم های پوستی و فیستول ها است. مانند سایر اختلالات مزمن پوستی، اعتقاد بر این است که ایجاد سرطان کیست مویی، با آزاد شدن رادیکالهای آزاد اکسیژن توسط سلولهای التهابی فعال آغاز می شود، و به دنبال آن، آسیب ژنتیکی و تحولات سرطانی رخ می دهد. موارد زیر از عوامل مستعد کننده این بدخیمی هستند:

• ایجاد اختلال در مکانیسم ترمیم طبیعی DNA که در اثر التهاب مزمن ایجاد می شود
• سرکوب سیستم ایمنی
• عفونت ویروس پاپیلومای انسانی

تشخیص و ارزیابی سرطان کیست مویی

سرطان پیلونیدال یا کیست مویی غالباً ظاهری متمایز دارد و تشخیص آن در معاینه انجام می شود. ضایعات زخمی ناحیه، معمولا دارای یک زخم مرکزی با حاشیه های نامنظم، شکننده، به سرعت در حال رشد، خونریزی دهنده و نکروز شده می باشند. ارزیابی های تشخیصی پیچیده تر شامل روش های زیر است:

• تصویربرداری (MRI یا سی تی اسکن لگن) به منظور ارزیابی وسعت محلی، و شناسایی متاستازهای داخل شکمی
• بیوپسی های متعدد حاشیه زخم جهت تشخیص بافت شناسی
• معاینه فیزیکی به منظور لمس دقیق گره های لنفاوی کشاله ران
• معاینه راست روده از طریق آندوسکوپی تحتانی (سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی)
• فیلم های ستون فقرات در ناحیه کمر و پایین آن به منظور تشخیص استئومیلیت یا تهاجم استخوانی توسط تومور
• توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) برای یافتن متاستازها

درمان سرطان کیست مویی

تومورهای سرطان کیست مویی بزرگ هستند و غالباً بیش از 5 سانتی متر قطر دارند. به نظر می رسد که در حال حاضر عمل جراحی کیست مویی تنها راه درمان کیست مویی است. جراحی برای سرطان سلول های سنگفرشی معمولا نتایج خوبی دارد. استاندارد طلایی درمان، برداشتن تهاجمی بافت های سرطانی، و سپس منجمد کردن حاشیه های آزاد است. این کار باید با دقت زیادی انجام شود، چون احتمال گسترش سلولهای سرطانی وجود دارد.

درمان با جراحی گسترده و حاشیه های عاری از تومور، که در آن حاشیه وسیع پوست و بافت زیر جلدی، بعضی از عضلات، و در صورت لزوم، استخوان خاجی (ساکروم) و دنبالچه (کوکسیکس) را از بدن خارج میکند، بقای عاری از بیماری در 5 سال را به 61٪ افزایش داده است.

در صورتی که بافت سرطانی چسبندگی داشته باشد، برداشتن كامل آن توسط جراحی معمولی امكان پذیر نیست. پس از خاتمه جراحی، بر اساس شرایط، زخم ممکن است بسته شود یا باز گذاشته شود. یکی دیگر از روش های کاربردی برداشتن کامل پاکه و ریشه های کیست لیزر کیست مویی با لیزر پرتوان می باشد.

میزان عود سرطان کیست مویی بعد از عمل

میزان عود در بیماران مبتلا به سرطان پیلونیدال حدود 50% است و معمولاً 9 تا 16 ماه پس از عمل اتفاق می افتد. تأخیر در بهبود زخم و زخم باز مزمن نیز در 5 تا 20٪ موارد مشاهده می شود. عود موضعی، متداول و زود هنگام است و جراحی مجدد آن می تواند بقای بیمار را افزایش دهد.

رادیوتراپی و شیمی درمانی

تأثیر شیمی درمانی و رادیوتراپی بعد از عمل برای کاهش عود موضعی مورد بررسی است. در حال حاضر، رادیوتراپی و شیمی درمانی دارای ارزش درمانی محدودی هستند. رادیوتراپی کمکی، اگر در یک حاشیه سخاوتمندانه انجام شود، می تواند عود موضعی را تا 30٪ کاهش دهد. اما نقش شیمی درمانی کمکی نامشخص است، و اگرچه ممکن است در ترکیب با جراحی و رادیوتراپی برای ضایعات پرخطر مؤثر باشد، ولی تحقیقات کافی برای مقایسه اثر استفاده از آن در قبل از عمل و بعد از عمل وجود ندارد.

پیشگیری از سرطان کیست مویی

بهترین راه پیشگیری از سرطان کیست مویی، درمان مناسب و به موقع کیست مویی است. در کیست های مویی پیچیده و مزمن، همیشه باید احتمال سرطان را در نظر گرفت، اگرچه این احتمال سیار ضعیف باشد. نمونه های کیست پیلونیدال باید به طور منظم برای ارزیابی بافت شناسی ارسال شوند تا از نظر وجود بدخیمی مورد بررسی قرار گیرند. اگر شناسایی سرطان کیست مویی در مراحل اولیه انجام شود، نیاز کمتری به جراحی های وسیع خواهد بود.