در واقع فیستول مقعدی به حفره ی عفونی اطراف مقعد گفته می شود که از طریق مجاری باریکی به مقعد مرتبط است. تعداد آنها بین یک یا چند حفره براساس میزان عفونت متفاوت است. در مواقع پیشرفته فیستول مقعدی در زنان ممکن است راه به ناحیه تناسلی واژن نیز پیدا کند. انواع فیستول مقعدی بر اساس طول و عمق مجرای فیستول تعیین می گردد. فیستول مقعدی معمولا در بالا و در محل غدد مقعد بروز می کند. به دنبال مسدودی این غدد آبسه پری آنال و سپس عارضه فیستول مقعدی بروز می کند.
از ساده ترین فیستول تا نوعی فیستول پیچیده اینتراسفنکتریک بر اثر عفونت ها و آبسه های مقعدی بروز می کنند. به همین دلیل ممکن است فیستول خطرناک شود و عفونت آن به بقیه نقاط بدن منتشر شود. برخی بیماران سوال می کنند که آیا فیستول تبدیل به سرطان می شود؟ در مواردی نادر این اتفاق روی می دهد اما قبل از بروز هر نوع توده سرطانی این عفونت و درد فیستول مقعدی است که بیمار را از پا در می آورد.
همانطور که میدانیم مقعد دارای دو اسفنکتر داخلی و خارجی است و در دیواره مقعد آنهم درست در فضای بین این دو اسفنکتر جایگاه قرارگیری غدد مقعدی است. اگر این فضا برای غدد مقعدی برای مدت زیادی مسدود باشد،آبسه و عفونت بوجود می آید. در صورت عدم رسیدگی و درمان آبسه مقعدی می تواند از این فضا تا سطح پوست گسترش یابد و در نتیجه فیستول مقعدی را سبب شود. شروع این نوع فیستول، با ایجاد آبسه هایی در اطراف و حتی مجاور مقعد خواهد بود. انواع فیستول مقعدی عبارتند از:
توجه کنید که در بیماران مبتلا به دیابت و بیماری های خاص احتمال تشدید عوارض فیستول مقعدی بسیار بالاتر است. اگر فیستول مقعدی درمان نشود تمام یا برخی از عوارض زیر را تجربه خواهید کرد:
از علائم نسبتا رایج فیستول مقعدی می توان به یبوست، درد و خارش در ناحیه ی درگیر، ایجاد توده هایی قابل لمس و اغلب بسیار دردناک در اطراف مقعد اشاره کرد. در موارد شدید تر فیستول مقعدی ممکن است به خونریزی و تورم مقعدی ختم شود. البته همیشه این علائم در تمامی فیستول های مشابه ظاهر نمی شوند. اما وجه مشترک فیستول های مقعدی ترشح ماده ای بد بو از مقعد است همچنین نیاز به تخلیه عفونت های موجود در فیستول ها یکی از موارد ضروریست که بهتر است در مراحل ابتدایی درمان شود.
3 علامت شایع فیستول مقعدی:
3 علامتی که در تمام بیماران بروز نمی کند:
با توجه به آنچه گفته شد می توانیم یکی از مهم ترین دلایل و علت بوجود آمدن فیستول مقعدی را آبسه عفونی مقعد مطرح کنیم. 70 درصد بیمارانی که دچار آبسه پری آنال می شوند به عارضه فیستول نیز مبتلا می شوند. از دیگر دلایل ایجاد فیستول مقعدی می توان به یبوست مزمن، بسیاری از عفونت های معده و به ویژه روده بزرگ، کولیت، دیورتیکولیت اشاره کرد. موارد دیگری که در درجات بعدی علل بروز فیستول مقعدی می باشند به شرح زیر می باشد:
از آنجایی که شروع فیستول های مقعدی، با ایجاد آبسه هایی در اطراف و حتی مجاور مقعد خواهد بود. بنابراین به سادگی می توان با تشخیص به موقع، و پرهیز از موارد تشدید کننده ای (علل ایجاد فیستول های مقعدی) که ممکن است باعث تبدیل این آبسه ها به فیستول های مقعدی شوند، جلوگیری نمود.
یکی دیگر از ریسک فاکتورهای ابتلا به آبسه و در نهایت فیستول مقعدی بیماری های زمینه ی مثل IBD و IBS می باشد که لازم است نسبت به درمان و پیشگیری از این بیماری ها نیز اقدام نمایید.
می توان از معاینه بالینی توسط پزشک متخصص به عنوان یکی از ابتدایی ترین و در عین حال کاربردی ترین روش های تشخیص فیستول مقعدی نام برد. پس از آن استفاده از سونوگرافی، آنوسکوپی، کونولوسکوپی، پروکتوسکوپی و همچنین MRI می تواند بسیاری از شک و شبه ها را پیرامون تشخیص پزشک از بین ببرد و او را جهت انتخاب راهکار مناسب کمک کند.
ممکن است برای یافتن منبع داخلی فیستول آنوسکوپ یا پروکتوسکوپ (محدوده طولانی تری که می تواند رکتوم شما را نشان دهد) استفاده شود. گاهی اوقات، متخصص پراکسید هیدروژن را به دهانه خارجی تزریق می کنند تا عفونت را در منبع فیستول پیدا کند. پراکسید با عفونت تعامل می کند و حباب یا کف در محل ایجاد می کند. یافتن منبع داخلی می تواند فیستول را تایید کند.
توصیه می شود قبل از اقدام به لیزر فیستول مقعدی یا هرگونه عمل جراحی فیستول مقعدی یک تصویربرداری از ناحیه انجام شود تا مسیرهای فیستول کاملا مشخص شود. دکتر زهرا سعادتی معمولا ام آر آی تجویز می کنند که مشکلات دیگر روش های تشخیصی را ندارد.
درمان فیستول مقعدی معمولا با یکی از روش های جراحی انجام می شود. زیرا عفونت های این فیستول ها بسیار عود کننده می باشند و با درمان دارویی به طور دائم متوقف نمی شوند. اگر دچار بیماری های التهابی روده می باشید لازم است ابتدا برای درمان بیماری روده اقدام کنید و یا همزمان با جراحی نسبت به درمان مشکلات روده اقدام نمایید.
ممکن است پزشک متخصص قبل از توصیه به جراحی برای شما داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی بدن مثل اینفلیکسیماب تجویز نمایند.
استفاده از میله های بسیار باریک پروپ به همراه لیزرهای مخصوص می تواند راه موثر در عین حال کم خطری در مقابل جراحی های پر ریسک و خطر گذشته باشد. در روش استفاده از پروپ با کمک لیزر، نیاز به جراحی های نسبتا باز و ایجاد شکاف های بزرگ و یا متعدد نخواهد بود و در نتیجه شما به بخیه های دردناک و زیاد نیاز نخواهید داشت. با این روش شما در کمترین زمان بهترین نتیجه و کمترین درد را به کمک تکنولوژی های روز تجربه خواهید کرد.
البته فراموش نکنید که استفاده از آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک باید به موازات استفاده از لیزر و پروپ، و طبق دستور مصرف پیشنهادی متخصص باشد. در برخی موارد نیز متخصص جراحی و لیزر آنتی بیوتیک تجویز نمی کند و تنها مسکن ها و داروهای ضد التهابی کفایت می کند.
عمل جراحی فیستول مقعدی با بیهوشی، خواب عمیق یا بی حسی از کمر انجام می شود که بسته به روش جراحی و تشخیص جراح متفاوت است. فیستول مقعدی خود به خود درمان نمی شود و نیار به یکی یا چند مورد از روش های درمان و جراحی دارد.
انواع روش جراحی فیستول مقعدی به شرح زیر است:
در نظر داشته باشید که درمان فیستول مقعدی در ایران معمولا با عمل جراحی فیستولوتومی یا جراحی با لیزر پرتوان انجام می شود. در واقع استفاده از دارو و آنتی بیوتیک ها در دوره های مشخصی و به منظور کنترل عفونت ناشی از فیستول تجویز می شوند و جنبه درمان قطعی ندارند.
برای درمان این بیماری به جراحی مراجعه کنید که تجربه و مهارت زیادی در زمینه جراحی و لیزر فیستول مقعدی داشته باشد. زیرا فیستول مقعدی بسیار عود کننده است و در منطقه فعال و حساسی قرار دارد. حتما قبل از اقدام به جراحی یا لیزر فیستول مقعدی آزمایش و عکسی تهیه کنید که مسیرهای فیستول کاملا مشخص شود و بعد از جراحی مسیری جا نماند.
شاید کلیشه ای بنظر بیاید اما اغلب در دل کلیشه ها گنج های بزرگی مخفی شده است. یکی از بهترین روش های پیشگیری از فیستول مقعد و آبسه مقعد، رعایت نکات ابتدایی و پایه ای بهداشت است. این موارد شامل:
در برخی مواقع متخصص جراحی ترجیح می دهد که ابتدا آبسه مقعدی را تخلیه و درناژ کند و سپس نسبت به جراحی و یا لیزر فیستول مقعدی اقدام کند. اما در شرایط خاصی می توان آبسه و فیستول را همزمان و با لیزر پرتوان دی اکسید کربن تحت جراحی و درمان قرار داد. اگر سوراخ داخلی فیستول قابل تشخیص و مشخص باشد می توان آبسه و فیستول مقعدی را همزمان جراحی و لیزر کرد. اما در مواقعی که آبسه بزرگ و گسترده است و سوراخ داخلی مشخص نباشد یا بالا باشد بهتر است دستکاری نشود تا بیمار دچار عارضه بی اختیاری مدفوع بعد از جراحی آبسه و فیستول مقعدی نشود.
شیوع فیستول مقعدی در مردان و زنان یکسان نیست. معمولا علت بروز فیستول مقعدی در آقایان و خانم ها مربوط به بیماری های زمینه ای دیگر مثل شقاق و آبسه مقعدی می باشد.
یک مطالعه بر روی بیماران ام آر آی شده در شهر هلسینکی با جمعیت 510000 نفر انجام شد. بروز و اپیدمیولوژی فیستول مقعدی بین ساکنان این شهر طی 10 سال بررسی شد. میانگین بروز فیستول مقعدی در هر 100 هزار نفر 8.6 بود.
میانگین بروز در هر 100000 نفر جمعیت 8.6 برای غیراختصاصی و 253 برای فیستول، 6، 1 بود. برای زنان از مجموع 458 فیستول مقعدی تشخیص داده شده در طول دوره مورد مطالعه، فیستول های غیراختصاصی 90.4٪، فیستول سلی 0.2٪، فیستول های بعد از عمل و تروماتیک برای 3.3٪ و فیستول های منشاء از شقاق مقعدی 3.3٪ را تشکیل می دهند.
فیستول مقعدی مرتبط با کولیت اولسراتیو 1.5 درصد از کل سری ها و فیستول های مرتبط با بیماری کرون 1.3 درصد را تشکیل می دهند. در زمان تشخیص فیستول مقعدی غیراختصاصی، میانگین سنی بیماران 3/38 سال بود.
نسبت مرد به زن 1.8 به 1 بود. تمام بیماران زیر 15 سال مرد بودند. 35 درصد از آبسه های مقعدی با منشاء غیر اختصاصی مقعدی به فیستول تبدیل می شوند. مشاغل کم تحرک هیچ گونه اهمیتی در تشکیل فیستول مقعدی نشان نداد.
فیستول مقعدی در زنان کمتر از مردان بروز می کند. علت فیستول مقعدی در زنان آبسه، سرطان و آسیب درمان نشده در ناحیه مقعد است. همچنین زنان ممکن است به فیستول آنورکتال واژینال نیز مبتلا شوند. این نوع فیستول نیز از طریق عفونت و بیماری درمان نشده در ناحیه واژن یا مقعد ایجاد می شود. به این ترتیب مکان یابی و ترسیم مسیرهای فیستول با آزمایش های تشخیصی دقیق بسیار اهمیت دارند.
ممکن است زنان مبتلا به فیستول آنورکتال واژینال ترشحات مدفوع از ناحیه واژن را هم گزارش کنند. اگر این گروه از بیماران سن بالایی داشته باشند معمولا عمل جراحی فیستولوتومی پیشنهاد نمی شود و جراحی کولوستومی برای آنها انجام می شود.
فیستول بر اثر انتشار عفونت در ناحیه ایجاد می شود. این کانال های عفونی که به یکدیگر راه دارند نباید بدون درمان رها شوند. اگر فیستول درمان نشود عفونت و کانال های فیستول می توانند در کل بدن منتشر شوند. بنابراین فیستول خود به خود درمان نمی شود.
فیستول معمولا در ناحیه لگن ایجاد می شود. در مواقع بسیار نادر می توان وجود فیستول را به سرطان یا درمان های مربوط به سرطان نسبت داد. همچنین بروز فیستول در نواحی دیگر بدن به جز لگن بسیار کم تر است و علت بروز آن باید به طور دقیق بررسی شود.
اولین علامت فیستول مقعدی قرمزی و التهاب است. به طوری که ناحیه مقعد مثل یک لامپ داغ دردناک و متورم می شود. همچنین در هنگام نشستن بیمار احساس درد بیشتری دارد و نشستن برای او سخت می شود. همچنین با حرکات روده و سرفه نیز بیمار دردی را در ناحیه مقعد احساس می کند. زمانی که فیستول سر باز می کند ترشح چرک، خون و مدفوع از ناحیه مقعد را شاهد هستیم.
محتویات روده و رکتوم از جمله گاز و مدفوع می تواند از فیستول به بیرون خارج شود. اگر فیستول به واژن راه پیدا کند محتویات روده و گاز به واژن وارد می شود. در این مواقع بیمار به شقاق واژن و فیستول واژن مبتلا می شود.
آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن موقت عفونت کاربرد دارند. متخصص جراحی بعد از تجویز آنتی بیوتیک و کاهش التهاب و عفونت ناحیه اقدام به جراحی فیستول می کند. این جراحی بسیار ظریف است و بهتر است جراحی با لیزر انجام شود تا به بافت سالم اطراف مقعد آسیب نرسد.
ممکن است متخصص جراحی قبل از اقدام به جراحی یا لیزر فیستول مقعدی برای بیمار آنتی بیوتیک مترونیدازول یا سیپرو تجویز کند. توصیه می شود بعد از مصرف آنتی بیوتیک ها یک دوره مکمل غذایی اکتیو پروبیوتیک مصرف کنید که به دلیل از بین رفتن باکتری های مفید بدن و روده دچار یبوست نشوید.
در مواقعی که جراحی بدون لیزر و با تیغ و کوتر انجام می شود احتمال بی اختیاری مقعد و حتی بروز تنگی مقعد وجود دارد. از دیگر عوارض شایع جراحی فیستول مقعدی تحمل ترشحات خونی و چرکی و درد و التهاب می باشد. توصیه می شود برای به حداقل رساندن عوارض جراحی فیستول مقعدی این جراحی را نزد یک متخصص جراحی و لیزر ماهر و با لیزر پرتوان دی اکسید کربن انجام دهید.
فیستول مقعدی از داخل مقعد به یک منبع آبسه و چرکی متصل است که شما آن را نمی بینید و فقط درد آن را احساس می کند. از خارج نیز در ناحیه نزدیکی به مقعد یک سوراخ را مشاهده می کنید که از آن چرک و ترشح خارج می شود. این سوراخ گاهی بسته می شود و کانال فیستول مملو از عفونت می شود که درد زیادی را حادث می شود. اما مجدد در همان نقطه یا نقطه دیگری مجدد سر باز می کند و عفونت از سوراخ خارج می شود. به محض خارج شدن عفونت بیمار احساس درد کمتری دارد و تصور می کند که خود به خود درمان شده است. که این تصور اشتباه است.
شقاق مقعدی یک پارگی و زخم است که در دهانه مقعد یا زیر خط دندانه ای مقعد بروز می کند. این زخم سطحی است و مثل فیستول به عمق بافت نفوذ و تونل نمی کند. با این حال یک شقاق مقعد می تواند عفونی و در نهایت منجر به بروز آبسه و فیستول مقعدی شود.
زگیل آبکی یا مولوسکوم کونتاژیوزوم نوعی عفونت ویروسی پوست است که توسط ویروسی به نام…
در گذشته امکان درمان فیستول مقعدی بدون جراحی امری کاملا غیر ممکن بود. زیرا فیستول…
بی اختیاری ادرار یکی از اختلالات رایج هم در بین مردان و هم زنان است.…
بی اختیاری ادرار به انگلیسی Incontinence یا نشت غیر ارادی ادرار جزء بیماری های شایع…
داروهایی که به صورت پماد برای شقاق عرضه می شوند نقش مهمی هم در کنترل…
کیست مویی (سینوس پیلونیدال) و زایمان سزارین دو موضوع متفاوت هستند، اما اگر زنی که…
اولین بانوی جراح تخصصی هموروئید و شقاق با لیزر در ایران. تمام مراحل با لیزر و توسط دکتر سعادتی انجام می شود. واتساپ 09120052674
نمایش دیدگاه ها
سلام دکتر
بنده دچار فیستول آنال پیچیده شدم یعنی یه ابسه مقعدی که بین مقعد و واژنم قرار داشت و از طریق کانالی به سطح پوستم رسیده بود و همچنین از طریق کانالی به رکتالم راه پیدا کرده بود. جراحم اون ابسه و کانالی که به سطح پوستم رسیده بود رو برداشت (به اندازه دوبند انگشت زخم باز شد)و برای کانالی که به رکتالم رسیده بود جراحم برام ستون گذاشتن و گفتن که نخ رو اره ای حرکت بدم تا هم عفونت خارج بشه و هم فیستول به سطح بدن نزدیک تر بشه اوایل با حرکت دادن ستون درد داشتم و از لیدوکایین استفاده میکردم اما الان بدون درد این کارو انجام میدم و اینکه اون زخم که جراح برام ایجاد کرده بود از دو بند انگشت به اندازه نوک مدادنوکی رسیده و از پایین به بالا گوشت گرفته.
سوالم اینه دکتر از کجا باید بفهمیم به سطح بدن رسیده چون جراحم گفت اگه برم اتاق عمل و همچنان بافت های اسفنکتری درگیر باشن فقط نخ رو تعویض میکنه ممنون میشم راهنمایی بفرمایید؟
ببخشید طولانی شد.