هموروئید (یا بواسیر) یکی از بیماری های شایع ناحیه مقعد است که بسیاری از بیماران درجاتی از آن را در طول زندگی خود تجربه می کنند.این عمل جراحی هموروئید با استاپلر یا جراحی هموروئیدوپکسی یکی از روشهای درمانی نسبتا قدیمی این بیماری می باشد. ما در این مقاله در مورد چگونگی این روش جراحی، میزان موفقیت و عوارض احتمالی آن بحث خواهیم نمود.
خط اول درمانی بواسیر شامل یک سری آموزشهای رفتاری و عملی مانند ورزش و تنظیم رژیم غذایی به همراه مصرف برخی از داروها می باشد. اگر این اقدامات موثر مواقع نشود و بیماری به مراحل حادتر خود پیشرفت کند، جراحی هموروئیدوپکسی می تواند از گزینه های درمانی باشد.
جراحی هموروئیدوپکسی چیست؟
هموروئیدکتومی عملی گزینه‌ای است که اگر درمان غیرجراحی با شکست مواجه شود مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین برای برخی از بیماران که امکان جراحی ندارند نیز کاربرد دارد.
روش انجام این جراحی شامل:
- هموروئیدکتومی اکسیزیون
- هموروئیدکتومی منگنه (استاپلر)
- تخلیه عروق مقعدی با هدایت داپلر است.
هدف از جراحی هموروئیدوپکسی کاهش و قطع جریان خونرسانی به بافت هموروئید می باشد. این عمل باعث کوچک شدن تدریجی این بافت و در نتیجه رفع بواسیر می گردد. برای قطع خونرسانی در جراحی هموروئیدوپکسی از وسیله ای پزشکی به نام استاپلر (منگنه جراحی) استفاده می گردد.
مراحل هموروئیدپکسی با دستگاه استپلر در سمت چپ تصویر
جراحی هموروئیدوپکسی چگونه انجام می شود؟
در جراحی هموروئیدوپکسی دو روش بسته و باز وجود دارد. در هموروئیدکتومی بسته (فرگوسن)، بیمار در وضعیت jackknife قرار می گیرد و مقعد برای حداکثر دسترسی از هم باز می شود. یک برش بیضی شکل در ستون هموروئیدی ایجاد می شود. جراح باید دقت کند که بافت را بیش از حد نبریده و آندودرم کافی را برای جلوگیری از تنگی مقعد حفظ کند. بستن برش این جراحی با بخیه قابل جذب و با روش پیوسته یا running fashion suture انجام می شود.
هموروئیدکتومی باز (Milligan-Morgan) نیز مشابه روش بسته انجام می شود. اما تفاوت آن در باز ماندن محل برش است. در هموروئیدوپکسی منگنه دار، منگنه کننده ترانس مقعدی دایره ای، مخاط و زیرمخاط را در نزدیکی خط دندانه‌ای جدا می کند و مخاط اضافی و هموروئید داخلی را در موقعیت آناتومیک طبیعی بالا می برد و ثابت می کند.
در جراحی هموروئید با استاپلر، ابتدا عروق خونرسان بافت هموروئیدی به ناحیه بالاتری برده می شوند و سپس با استفاده از استاپلر یک منگنه روی آنها قرار داده می شود. به این ترتیب جریان خونرسانی محدود می شود. در نتیجه با کاهش جریان خونرسانی بافت هموروئیدی از بین می رود. این روش نیاز به بیهوشی یا بی حسی موضعی دارد.
عوارض و معایب جراحی هموروئید با استاپلر
یکی از عوارض و معایب روش درمانی جراحی هموروئید با استاپلر یا جراحی هموروئیدوپکسی دوره درمانی نسبتا طولانی مدت آن نسبت به روش های جدیدی مثل لیزر هموروئید است. بافت هموروئید بیشتر بیماران بعد از یک تا دو ماه از بین می رود. از دیگر عوارض و معایب این روش درمان هموروئید عبارتند از:
- میزان درد بیشتر نسبت به لیزر هموروئید
- خونریزی
- تورم و خارش
البته تمامی این معایب نسبت به روش های جراحی جدیدتر می باشد. روشهای تهاجمی تر مانند هموروئیدکتومی یا تیغ جراحی دارای عوارض بیشتری هستند و احتمال ایجاد عفونت در آنها بسیار بالاتر است. این عوارض به خاطر استفاده از تیغ جراحی برای برداشتن کامل بافت می باشد. با این وجود اگر روشهای درمانی غیر تهاجمی تاثیر لازم را نداشته باشند استفاده از جراحی هموروئیدکتومی الزامی می گردد.
هموروئیدوپکسی برای کدام نوع بواسیر مناسب است؟
جراحی هموروئیدوپکسی برای بواسیر داخلی کاربرد دارد. در واقع نمی شود از این روش برای درمان هموروئید خارجی استفاده نمود. به علاوه این روش درمانی معمولا برای هموروئید درجه 3 و 4 که پرولاپس زیادی دارند استفاده می شود. در هموروئید درجه سه با فشار انگشت می توان بافت بیرون زده را به جای خود برگرداند اما در هموروئید درجه چهار این امکان وجود ندارد.
اقدامات پس از جراحی هموروئیدوپکسی
برای تسکین و کاهش عوارض ناشی از جراحی هموروئیدوپکسی، ممکن است متخصص جراحی داروهای مسکن تجویز نماید. انجام حمام سیتز (حمام نشیمن) یکی از اقداماتی است که می تواند روند درمان را به میزان قابل توجهی تسریع ببخشد. این حمام شامل نشستن در یک حمام کم عمق دارای آب گرم (لگن آب) به مدت حدود 15 تا 20 دقیقه می باشد. حمام سیتز می تواند به تمیز نگه داشتن محل عمل و افزایش جریان خون کمک شایانی نماید.
پس از جراحی هموروئید با استاپلر و بهبودی نسبی جهت جلوگیری از عود بواسیر، بیمار باید تغییرات مثبتی را در سبک زندگی خود ایجاد نماید. از جمله این اقدامات می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تدوین یک رژیم غذایی دارای فیبر بالا
- نوشیدن آب بیشتر در طول روز
- انجام ورزش منظم و مکرر
- پرهیز از زور زدن و نشستن طولانی مدت در توالت
استفاده از لیزر برای درمان هموروئید
استفاده از لیزر پرتوان برای درمان هموروئید نسبتا رویکرد جدیدی محسوب می گردد. مانند جراحی هموروئید با استاپلر یا جراحی هموروئیدوپکسی، هدف از بکارگیری لیزر کاهش یا قطع جریان خون به بافت هموروئیدی است.
در این روش ابتدا بیمار بیهوش می گردد. سپس پزشک با استفاده از پرتوهای لیزر، رگهای خونی را به نوعی می بندد و سعی می کند جریان خون را قطع کند. برخلاف کوتر لیزر رگها و اعصاب را نمی سوزاند.
استفاده از لیزر مزیتهای فراوانی دارد که یکی از آنها خونریزی بسیار کم در حین عمل و بعد از لیزر درمانی است. همچنین استفاده از لیزر دقت بسیار بالایی به متخصص جراحی می دهد به طوری که از آسیب ناخواسته به بافتهای اطراف به خصوص اسفنکترهای مقعدی جلوگیری می کند. ریکاوری در این روش درمانی بسیار سریعتر از روشهای قبلی است و درد کمتری دارد.