سندروم دفع سخت یک اختلالات بسیار نادر و ناشناخته درمیان بیماران است و حتی بسیاری از پزشکان نیز از علائم و درمان آن بی اطلاع هستند. دفع سخت (Obstructed defecation) دشوار بودن در اجابت مزاج یا همان خالی کردن محتویات راست روده است که گاهی مدفوع به شکل سخت و یا حتی نرم خارج می‌گردد؛ پس می توان گفت دفع سخت می تواند با یبوست و یا بدون یبوست رخ دهد.
درحالی که در یبوست، بیمار در طی 1 و یا حداکثر 3 روز به علت سفتی مدفوع، توانایی اجابت مزاج را ندارد و یا دفعِ خیلی دشواری دارد. اگر دفع مدفوع با درد و فشار همراه باشد و یا تخلیه کامل صورت نگیرد، می توان گفت که این بیمار دچار یبوست شده است.
در بسیاری از بیماران مشاهده شده است که در هنگام مواجهه با مشکلات دفع مدفوع، شروع به مصرف خودسرانه ی ملین ها می کنند که با این عمل، بیش از پیش به دستگاه گوارش خود آسیب می زنند؛ حتی گاهی مشاهده شده است که بیماران، چه درمورد یبوست و چه سندروم دفع سخت، اقدام به تخلیه راست روده با کمک گرفتن از دست و یا انگشت خود می کنند.
بیماران مبتلا به سندرم دفع سخت از نشستن طولانی در توالت و زور زدن زیاد خودداری کنند.
در سندروم دفع سخت مجموعه علائمی بروز پیدا می کند که در مجموع به آنها اختلالات اجابت مزاج نیز می گویند و تنیسموس یا زورپیچی یکی از شایع ترین آنها می باشد. زورپیچ حالتی است که پس از اجابت مزاج احساس می کنید که دفع مدفوع کامل صورت نگرفته است و حتی با وجود تلاش برای دفع نیز اتفاقی رخ نمی دهد.
گاهی متخصصین، دفع دشوار را برابر با اختلال آنیسموس می‌دانند. اختلال آنیسموس، اختلالیست که در آن شل شدن عضلات لگن در هنگام دفع رخ می دهد و عضلات اطراف راست روده نمی توانند به هنگام دفع مدفوع شل شوند تا مدفوع بتواند به سادگی خارج گردد. اما باید توجه داشت که آنیسموس با سندروم دفع سخت متفاوت است.
توجه داشته باشید که یکی از اساسی ترین نکاتی که می تواند به درمان سندروم دفع سخت کمک کند ورزش و رژیم غذایی می باشد. سعی کنید در طول روز در ساعات مشخصی به دستشویی بروید، در هنگام دفع از زور زدن اجتناب کنید زیرا که دفع مدفوع عملی روده ای است و تنها با ریلکس کردن و زمان دادن به روده می توانید دفع راحت و بدون مشکلی داشته باشید، به اندازه‌ی کافی فیبر مصرف کنید که به این منظور می توانید از سبزیجات و صیفی جات حاوی فیبر زیاد استفاده کنید، به اندازه کافی آب بنوشید و در نهایت نیز ورزش را فراموش نکنید زیرا که کم تحرکی خود سبب بروز یبوست می شود. انجام تمرینات ورزشی مثل یوگا نیز بسیار کمک کننده است.
حل مشکل دفع مدفوع ملزم به مراجعه به یک متخصص است. ابتدا دهانه مقعد توسط متخصص بررسی می شود و اگر مشکلی در این ناحیه وجود نداشته باشد برای شما کولونوسکپی برای بررسی تمام طول روده تجویز می شود. اگر می خواهید دفع راحتی داشته باشید قبل و بعد از دفع مدفوع 10 دقیقه در لگن آب گرم بنشینید. از زور زدن و کمک گرفتن از دست برای دفع مدفوع جدا خودداری کنید.
1-آیا یبوست سندرم دفع سخت است؟
در 90% مواقع در افرادی که دچار مشکل یبوست هستند، مشکل آنها علت خطرناکی ندارد و تنها در 10% موارد است که یبوست به علت عواملی همچون سندرم دفع سخت، انسداد یا پیچ خوردگی روده، وجود ضایعه داخل شکم و غیره رخ می‌دهد.
2-دلایل بروز سندروم دفع سخت چیست؟
عواملی همچون بارداری و زایمان، اختلال در مسیر پیام رسانی عصبی-مغزی-روده‌ای، مشکلات عملکردی عضلات کف لگن، آنیسموس، بیماری رکتوسل، افتادگی راست روده، تنگی دریچه مقعد، سرطان راست روده و یا مقعد، سندروم افتادگی پرینوم، کم تحرکی و غیره سبب بروز این بیماری می شود.
3-آیا درمان اختصاصی برای سندروم دفع سخت وجود دارد؟
بسته به علت پیدایش این سندروم، پزشک می تواند از درمان مناسبی بهره جوید. به عنوان مثال، در افتادگی راست روده یا رکتوسل، نیاز به عمل جراحی می باشد؛ درآنیسموس یا مشکلات کف لگن، تمرینات بیوفیدبک یا فیزیوتراپی کف لگن توصیه می شود.
4-درمان سنتی سندرم دفع سخت چیست؟
یک قاشق چای خوری رازیانه را در یک لیوان آب گرم ریخته و میل نمایید. تعدادی انجیر را به همراه 1 قاشق غذاخوری گلاب در مقداری آب از شب بخیسانید و قبل از هر وعده‌ی غذایی 2 عدد را میل نمایید. 2 عدد خرما و 3 سرشاخه کوچک نعناع را در میانه هر وعده غذایی میل نمایید.
5-آیا استفاده از دست برای کمک به عمل دفع در سندرم دفع سخت مجاز است؟
یکی از آسیب های جدی که در پی استفاده از دست یا انگشت برای کمک به عمل دفع رخ می‌دهد این است که می تواند سبب ایجاد زخم شقاق یا همان فیشر، خونریزی مقعد، بی اختیاری مقعد و در موارد شدیدتر سبب آسیب به دستگاه دفع ادرار شود که در طولانی مدت عضلات لگن ضعیف خواهند شد.
6-آیا استفاده از داروی ملین برای دفع سخت کمک کننده است؟
هموروئید (یبوست)، فیستول (انسداد غده های درون مقعد)، شقاق (پارگی در قسمت داخلی راست‌روده)، خونریزی از مقعد، بی اختیاری در مدفوع و افزایش خطر بدخیمی روده ازجمله آسیب هایی است که ممکن است در پی مصرف خودسرانه برخی داروها و ملین ها گریبان گیر بیمار شود.
هموروئید (یا بواسیر) یکی از بیماری های شایع ناحیه مقعد است که بسیاری از بیماران…
اگرچه دستگاه تناسلی خارجی زن معمولاً به عنوان واژن نامیده می شود، اما واژن تنها…
عمدتا علت نبض زدن مقعد زخم شقاق مقعدی می باشد. اگر این نبض زدن همراه…
پولیپ روده زائده ای شبیه به بافت دستگاه گوارش است که ممکن است در روده…
هموروئید گاهی با خارش، ناراحتی، درد و خونریزی همراه است. در میان بسیاری از روش…
از یبوست خسته شده اید و فکر می کنید به کمک نیاز دارید؟ آیا می…
اولین بانوی جراح تخصصی هموروئید و شقاق با لیزر در ایران. تمام مراحل با لیزر و توسط دکتر سعادتی انجام می شود. واتساپ 09120052674
نمایش دیدگاه ها
با درود و سپاس از مقالات بسیار ارزشمند شما
از قدردانی شما بسیار سپاسگزارم
سلام خانم دکتر ، خیلی ممنون بابت مقاله مفیدتون
من یه مشکلی دارم الان یک هفته هست که دچار یبوست شدم و مشکل دفع دارم و اصلا سابقه یبوست رو داشتم از قبل ...امروز دوبار از این شیاف استفاده کردم یکم تاثیر داشت ولی هنوز احساس سنگینی در اطراف نافم میکنم میشه لطفا راهنماییم کنید🙏🏻
سلام از خوددرمانی پرهیز کنید و اگر بیش از 3 روز است که دفع مدفوع نداشته اید و با نشستن در لگن آب گرم هم نتوانسته اید دفع مدفوع بدون زور زدن داشته باشید از یک پرستار یا بهیار با تجربه جهت انجام عمل تنقیه یا انما کمک بگیرید. به هیچ عنوان این کار را خودتان انجام ندهید زیرا احتمال آسیب رسیدن به بافت مقعد و روده بسیار بالاست. برای درمان اصولی این بیماری نیز حتما به یک متخصص مراجعه کنید تا مجدد بروز نکند.
سلام خانم دکتر. من مردی 35 ساله و مجرّد هستم. مدّت مدیدی است (بالای 15 سال) که به علایمی دچار هستم که آگاهی کافی درباره اش نداشتم و موفق به درمانش نشدم. با دیدن مطلب «سندرم دفع سخت» شما متوجّه شدم ظاهراً مبتلا به همین مشکل هستم. نکته وار علایم خودم را عرض می کنم:
1. عدم توانایی دفع مدفوع در بالای 90 درصد موارد، حتی هنگامی که مطلقاً یبوست ندارم.
2. نیاز مبرم به کمک دست برای دفع مدفوع (به شکلی که با انگشتم عضلات انتهایی روده را تحریک می کنم و تکان می دهم تا عمل دفع انجام شود)
3. به رغم کمک گرفتن از دست، عدم توانایی در دفع مدفوع به صورت کامل و رفتن برای قضای حاجت معمولاً 2 یا 3 بار در روز و تبعاً احساس مجدد مدفوع دقایقی بعد از قضای حاجت
4. تورّم، سوزش و التهاب دهانه مقعد و گاه خونریزی آن (خصوصاً مواقعی که فشار بیشتری توسّط دست به مقعد می‌آید و دفعات رفتن به توالت برای قضای حاجت بیشتر می شود)
5. نفخ و درد زیاد و تقریباً همیشگی در سمت چپ شکم در مجاورت ناف (که ظاهراً محلّ معده است) و نیز دردی آزاردهنده در پایین ناف که با فشار دادن همان ناحیه شدیدتر می شود. گاهی این درد اخیر با نبض زدن همراه است؛ خصوصاً بعد از اجابت مزاج سخت و طولانی که با تقلّای زیاد برای تحریک روده با دست همراه بوده است.
لطفاً راهنمایی بفرمایید برای درمان چه پروسه‌ای را پی بگیرم. با تشکّر
سلام احتمالا بر اثر یک بیماری گوارشی، شقاق یا هموروئید قادر به دفع کامل مدفوع نبوده اید و از دست برای دفع مدفوع کمک گرفته اید. همین امر باعث می شود که در طولانی مدت عضلات مقعد ضعیف و حتی آسیب دیده شوند. توصیه می کنم از مطب وقت ویزیت بگیرید تا ابتدا وضعیت مقعد بررسی شود. سپس ممکن است دارو درمانی، رژیم غذایی همراه با فیزیوتراپی و بیوفیدبک برای شما تجویز شود. اگر آسیب به بافت مقعد شدید باشد ممکن است جراحی با لیزر پرتوان نیز به شما توصیه شود.
سلام خانم دکتر. بنده تقریبا یک کودک یازده ساله دارم که بعضی شب ها دستشویی پر میگیره و بعضی شبا نداره . موقع هایی که دستشوییش میگیره و میره دستشویی میگه با اینکه دستشویی دارم اما اصلا مدفوع خارج نمیشه و اگرم خارج بشه اونم به زور مدفوعش خیلی کم و خیلی سفته زیاد هم زور میزنه اما مدفوع اصلا خارج نمیشه. نمیدونم باید چیکار کنم تشخیص شما چیه ممنون میشم بگید
از مطب وقت ویزیت آنلاین بگیرید. رژیم غذایی ایشان را با نظر یک متخصص تغذیه اصلاح نمایید. حتما روزی 8 لیوان آب ولرم میل کنند. حتما روزی دو بار در لگن آب گرم بنشینند و هر روز راس ساعت مشخصی به سرویس مراجعه کنند که روده ها جهت دفع مدفوع منظم تنظیم شوند.
سلام خانم دکتر خسته نباشید من بیماری میلو مننگستل دارم ۳۹ سالمه مثانه عصبی از ۱۰ سال میش مسکلات روده من شروع شد کم کم بیشتر احساس دفع نواشتم با فشار دفع داشتم الان از پارسال همش احساس پری مقعددارم وست وپام گز گز میکنه سرده حالت تهوه دارم مقعدم درد میکنه مسهلم که میخورم درد کشنده دارم مدفوع خارج نمیشه دارم میمیرم خانم دکتر چه کار کنم تو خدا کمکم کنیدو
سلام از یک پرستار یا بهیار باتجربه برای انجام عمل تنقیه یا همان انما کمک بگیرید. به هیچ عنوان زور نزنید و برای دفع مدفوع از دست استفاده نکنید و به ناحیه فشار نیاورید. معمولا هموروئید داخلی درد ندارد اما باید درمان شود و به حال خود رها نشود. زیرا بیمار دچار عوارضی مثل خونریزی و آبسه مقعدی و شقاق خواهد شد.
ببخشید اگه زور نزنیم یا از دست کمک نگیریم پس چیکار کنیم ؟ ممکنه با ملیم مشکل حل بشه ؟!
رژیم غذایی پرفیبر داشته باشید و قبل و بعد از دفع مدفوع 10 دقیقه در لگن آب گرم بنشینید
سلام خانم دکتر خسته نباشید من بیماری میلو مننگستل دارم ۳۹ سالمه مثانه عصبی از ۱۰ سال میش مسکلات روده من شروع شد کم کم بیشتر احساس دفع نواشتم با فشار دفع داشتم الان از پارسال همش احساس پری مقعددارم وست وپام گز گز میکنه سرده حالت تهوه دارم مقعدم درد میکنه مسهلم که میخورم درد کشنده دارم مدفوع خارج نمیشه دارم میمیرم خانم دکتر چه کار کنم تو خدا کمکم کنیدوک
سلام خانم دکتر من چند ماهی میشه میکروبی معده دارم معده ام باد میکنه هرچیز بخورم و مشکل مدفوع هم دارم گاهی بصورت سخت و گاهی نرم .مدفوع خارج میشه خیلی با فشار
نمیدونم چکار کنم تا خوب بشه راهنمایی کنین ممنون میشم
سلام تحت نظر متخصص تغذیه و گوارش باشید.
سلام وقتتون بخیرببخشیدبنده حدودچندوقتیه دچاراین مشکل هستم که باعرض پوزش مدفوع نرم وبادفع سخت دارم البته گهگداری خوبم ولی گاهی اوقات این عارضه سراغم میادبنظرشمادرمانش چیه ازچع دارویی استفاده کنم که روان باشم همیشه البته ناگفته نماندهمیشه ورزش میکنم
سلام اگر از داخل مقعد زخم شقاق داشته باشید هرچه هم مدفوع نرم باشد مجدد دچار دفع سخت خواهید شد. علت اسپاسم و دفع سخت بعد از معاینه مشخص می شود.
با درود و وقت بخیر
حوالی یه ماه پیش کلونوسکوپی کردم.گفتند هموروئید داخلی گرید وان دارید.درمان این گرید هموروئید چیه؟و یا اصلا نیازی به درمان ندارد.
با سپاس
سلام لازم است به متخصص مراجعه کنید و داروی مناسب دریافت کنید. از یک متخصص تغذیه نیز رژیم غذایی پرفیبر دریافت کنید. هموروئید خود به خود درمان نمی شود و اگر در همین مراحل اولیه به آن رسیدگی نکنید هموروئید عارضه دار خواهد شد.
سلام خانم دکتر وقت بخیر
همسرمن سرطان خون دارن و وایتش ۱۰۰۰ خیلی پایین
دچارابه سه مقعدی شدن حدود۱۳میلی متر و جراحی شدن
خواستم ببینم چجوری ازش مراقبت کنم که عفونت نکنه با این شرایط سیستم ایمنی الان بستری هستن ولی خواستم بازم از شما بپرسم که هرچه زودتر این زخم ببنده،خیلی نگران عفونت هستیم و این عمل رو با ریسک انجام دادن
بهتر است بستری شوند. با یک متخصص عفونی نیز مشورت فرمایید.
سلام وقتتون بخیر ببخشید بنده حدود دوسالی هست که یبوست شدید دارم پیش دکترم رفتم برام دارو نوشتن در طول مصرف حالم خوب بود اما تا مصرف داروم تموم شد دوباره یبوستم شروع شد و مدفوعم به سختی دفع میشد الان با روشهای خانگی یبوستم را کنترل کردم ولی بازم مدفوعم نمیاد چند باری مجبور شدم با دست مدفوع را خارج کنم که متوجه ی توده بزرگ متورم در داخل مقعدم شدم و نمیزاره مدفوعم دفع شود.لطفا راهنمایی ام کنید
در مواقعی که بیمار دچار هموروئید و دیگر بیماری های مقعد است حتی اگر یبوست هم نداشته باشد عمل دفع به سختی انجام می شود. از مطب وقت ویزیت بگرید و از دفع مدفوع با کمک دست خودداری کنید. نشستن در لگن آب گرم به مدت 20 دقیقه به دفع راحت تر و کاهش التهاب ناحیه مقعد کمک می کند.
سلام خانم دکتر
من هنگام دفع، گاهی مجبور میشم از انگشت استفاده کنم؛ مدفوعم همیشه سخت نیست و حدودا سه ساله که این مشکل رو دارم و گاهی دچار اسپاسم شدید روده میشم. اخیرا احساس کردم یک تکه گوشت جلوی مدفوع رو برای خروج میگیره. آیا من دچار بواسیر هستم؟ لطفا اگر شیراز دکتری برای این بیماری میشناسید معرفی کنید. ممنونم
به احتمال زیاد دچار هموروئید و حتی شقاق شده اید. متاسفانه در شیراز همکاری را نمی شناسم.
سلام خانم دکتر عزیز ببخشید ی سوال داشتم دفع نرم و ضعیف مدفوع بخاطر چی هست البته اشتهام بد نیست و ورزش هم میکنم و گاهی قسمت پشت تا کمرم ی درد خفیف دارم ؟؟ ممنون
ممکن است در مسیر دستگاه دفع مدفوع زخمی وجود داشته باشد. به یک متخصص مراجعه کنید و رژیم غذایی پرفیبر داشته باشید. مصرف سیب و پرتقال به طور روزانه برای شما عالی است.
سلام خانم دکتر بنده دچار سفت شدن مدفوع در مقعد شدم هرچی زور میزنم مدفوع بیرون نمیاد از شیاف و قرص و غذا های ابکیم استفاده کردم و فایده ایی نداشته حتی چندین بار هم با دست به کندن مدفوع زدم فایده نداره مقدار خیلی کمی کنده میشه لطفاً بگید چیکار کنم دارم؟ممنون
سلام به یک بیمارستان مراجعه کنید که عمل تنقیه اصولی را برای شما انجام دهند. از پرستاران یا بهیارانی که تجربه انجام این عمل در منزل را دارند نیز می توانید کمک بگیرید. هر روز 10 لیوان آب بنوشید و 12 عدد میوه میل کنید. به هیچ عنوان خوراکی های یبوست زا مصرف نکنید و به داخل مقعد دست نزنید. روزی 2 بار به مدت 15 دقیقه در لگن آب گرم بنشینید.
سلام خانم دکتر خسته نباشین
من ی چند وقتیه تخلیه مدفوع ام درس انجام نمیشه
ب جای اینکه ی بار کامل تخلیه بشه تو چندمرحله تخلیه میشه که با فشاری که میارم انجام میشه ..۷ ۸دقیقه ای طول میکشه سرویسم ..ممنون میشم راهنماییم کنید
لازم است معاینه شوید. اغلب این مشکل به دلیل هموروئید بروز می کند. از زور زدن زیاد اجتناب کنید و مصرف میوه و سبزی را افزایش دهید.