عوارض جراحی بواسیر یا هموروئید چیست؟

بواسیر (همورویید) علامت دار، از دیرباز شناسایی می شده و مورد ارزیابی و درمان قرار می گرفته است. اما همواره، به دلیل ترس از عوارض احتمالی، از به کار گرفتن بعضی درمانها برای آن، اجتناب می شده است. علیرغم تکامل دانش و فن آوری های موجود در این زمینه، هنوز هم در مورد این عوارض، بحث و گفتگو جریان دارد. در این نوشته، عوارض معمول و غیر معمول درمانهای جراحی بواسیر مورد بحث قرار گرفته است. برای پی بردن به اینکه عوارض جراحی بواسیر چیست، نخست، می توان آنها را در دو گروه کلی دسته بندی کرد:

• جراحی های بدون بیهوشی
• جراحی های با بیهوشی

جراحی های بواسیر بدون بیهوشی

عمل جراحی بواسیر بدون بیهوشی سرپایی است، در مطب هم قابل انجام می باشد و برای بیمار مشکلات زیادی ایجاد نمی کنند. معمولا بدون عارضه جدی هستند و عوارض احتمالی آنها در حد خفیف و گذراست. سه نوع معروف این درمانها عبارتند از:

باند لیگاسیون (rubber band ligation)

یک نوار پلاستیک محکم به دور پایه هموروئید بسته می شود تا خونرسانی به آن قطع شود. بعد از چند روز هموروئید تخریب شده، می افتد.

در روش باند لیگاسیون، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

شایع ترین عارضه باند لیگاسیون، درد طولانی مدت است. سایر عوارض عبارتند از:

عوارض خفیف

خونریزی خفیف، درد خفیف، ایجاد فشار و ناراحتی، علائم وازوواگال (ضعف ناشی از تحریک عصب واگ)، لغزش باند، پریاپیسم (نعوظ طولانی مدت)، سختی در ادرار کردن، شقاق مقعد، و زخم مزمن.

عوارض شدید (به ندرت اتفاق می افتند)

خونریزی زیاد، هموروئید ترومبوزه، درد شدید، احتباس ادرار نیازمند به سوند، و عفونت لگن.

خونریزی ثانویه 10 تا 14 روز بعد از باندینگ رخ می دهد و مصرف داروهای ضد انعقادی این وضعیت را تشدید می کند. به این دلیل، انجام آن به افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنند، توصیه نمی شود چون خطر بالای عوارض خونریزی دارد.

اسکلروتراپی (Sclerotherapy)

در این روش، با تزریق مواد شیمیایی به داخل رگهای هموروئید، آن ها را تحریک کرده، خونرسانی را قطع می کنند. هموروئید بعد از آن کوچک شده، به مرور از بین می رود.

در روش اسکلروتراپی، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

اسکلروتراپی یک روش ایمن و کم خطر است و عوارض کمی دارد و همچنین، احتمال بروز عوارض جدی در این عمل بسیار کم است. عوارض احتمالی آن عبارتند از:

تورم و کبودی، تغییر رنگ پوست، درد، خونریزی، تب، وجود خون در ادرار، ایجاد زخم و تنگی، بازگشت مجدد بیماری

لیزر کواگولاسیون تراپی (Coagulation therapy infrared )

در این روش، از اشعه مادون قرمز، برای جمع کردن و کوچک کردن هموروئید داخلی استفاده می شود. به کمک منبع نور، امواج تولید شده به سطح هموروئید داخلی رسانده می شود. این امر باعث تحریک هموروئید و در نتیجه ایجاد یک اسکار کوچک و قطع خونرسانی به آن می شود. پس از حدود ۳-۲ هفته ، هموروئیدی که تحت عمل قرار گرفته، به تدریج از بین می رود.

در روش لیزر کواگولاسیون تراپی، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

عوارض جانبی کواگولاسیون تراپی به شرح زیر است:

درد قابل ملاحظه در حین عمل، بروز عفونت در ناحیه عمل، احتباس ادرار و ناتوانی موقت در عمل دفع

جراحی های بواسیر با بیهوشی

این جراحی ها نیاز به عمل بیهوشی دارد. بیهوشی می تواند عمومی باشد یا از طریق بیحسی نخاعی انجام شود یا اینکه صرفا، یک بیحسی موضعی در منطقه عمل باشد.

دو دسته عمده جراحی بواسیر عبارتند از :

هموروئیدکتومی (Hemorrhoidectomy)

از این روش جراحی برای درمان هموروئید های داخلی پرولاپس یافته یا هموروئید خارجی بزرگ استفاده می شود. ابتدا یک شکاف ایجاد می شود، و بعد از بستن رگ ها، توده هموروئید برداشته می شود.

در روش هموروئیدکتومی، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

درد، خونریزی، عفونت، ناتوانی در ادرار کردن یا احتباس ادرار، عوارض جانبی معمولی هموروئیدکتومی هستند.

در کوتاه مدت، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

خونریزی از ناحیه مقعد، تجمع خون در ناحیه جراحی (هماتوم)، ناتوانی در کنترل مدفوع یا ادرار (بی اختیاری)ف عفونت ناحیه عمل، مدفوع مانده در کانال مخرج

در بلند مدت، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

باریک شدن یا تنگی کانال مخرج، عود مجدد هموروئید، مسیر غیر طبیعی (فیستول مقعدی) که بین رکتوم و مقعد با یک ناحیه دیگر شکل می گیرد، پرولاپس رکتال (خارج شدن پوشش داخلی رکتوم از مخرج). توجه کنید بر اثر به تعویق انداختن عمل جراحی بواسیر بیمار در طی طولانی مدت دچار عوارضی مثل شقاق، فیستول مقعدی، و آبسه و بیماری های ناشناخته مقعد می شود.

هموروئیدکتومی با لیزر پر توان

در این روش عوارض عمل جراحی بواسیر به حداقل می رسد و موارد ذکر شده به ندرت در بیماران بروز می کند. اگر جراحی بواسیر با لیزر توسط یک متخصص جراحی و لیزر با تجربه انجام شود عوارض جراحی به صفر نزدیک می شود. برای آشنایی با مزیت لیزر نسبت به جراحی سنتی هموروئید کلیک کنید.

هموروئیدوپکسی (Hemorrhoidopexy  یا stapling)

به این رویکرد جدید، هموروئیدکتومی استاپلر (stapled hemorrhoidectomy) نیز، گفته می شود. یک دستگاه منگنه مانند (staple) وارد رکتوم می شود تا هموروئید داخلی پرولاپس یافته را در جای خود در رکتوم ثابت کند. سپس با قطع خونرسانی ، توده هموروئید را کوچک کرده، و بدون ایجاد شکاف، آن را بر می دارند.

در روش هموروئیدوپکسی، عوارض جراحی بواسیر چیست؟

حدود 15% از موارد هموروئیدوپکسی، با عوارض بعد از عمل همراه می شوند. این عوارض عبارتند از:

عوارض کوتاه مدت (هفته اول)

درد شدید، خونریزی، ترومبوز، احتباس ادرار، شقاق، هماتوم، آبسه مقعدی

عوارض طولانی مدت (بعد از یک هفته)

عود مجدد بیماری، درد شدید، تنگی، شقاق، خونریزی، تگ پوستی (Skin tag)، بزرگ شدن مویرگ ها

جراحی هموروئیدوپکسی در مقایسه با هموروئیدکتومی، در دوره بعد از عمل درد کمتری دارد. ولی احتمال عود بیماری (پرولاپس رجعت کننده) در آن بیشتر است.

کاهش عوارض جراحی هموروئید با مراقبت

بعد از دانستن اینکه عوارض جراحی بواسیر یا هموروئید چیست، باید دید چگونه می توان از عود بیماری پیشگیری کرد، چون حدود 5% افراد، بعد از عمل، دوباره با مشکل برگشت بواسیر روبرو می شوند. برای کاهش عوارض و پیشگیری از برگشت مجدد بواسیر، رعایت موارد زیر توصیه می شود:

• مصرف رژیم غذایی پرفیبر و ملین
• آبرسانی (8 تا 10 لیوان آب روزانه)
• تغییراتی در شیوه زندگی، مثل پرهیز از چاقی
• استفاده از شل کننده مدفوع یا ملین برای اجتناب از فشار و سختی در عمل دفع
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین
• پایبندی به ورزش منظم
• در صورتی که سابقه ابتلا به شقاق را ندارید می توانید از فواید تمرینات کگل نیز بهره ببرید