آبسه

آبسه مقعدی به بیماری دردناکی می گویند که در آن مجموعه ای از چرک نزدیک مقعد ایجاد می شوند. آبسه مقعدی اکثرا به دلیل عفونت غدد کوچک مقعد ایجاد می شوند. به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، بیشتر آبسه های مقعدی خودبخود به وجود می آیند.

اکثر آبسه های مقعدی نزدیک دهانه مقعد ایجاد می شوند، اما به ندرت ممکن است در قسمت عمیق تر یا بالاتر کانال مقعد قرار بگیرند. گاهی به ندرت نزدیک روده بزرگ یا اندام لگن هم ایجاد می شود.

ابتلای مردان به آبسه مقعدی

طبق آماری که در ایالات متحده بررسی کرده اند بیشتر از نصف آبسه های مقعد در رده سنی 20 تا 40 سال اتفاق می افتد و آمار ابتلا به این آبسه در مردان بیشتر از زنان است. یعنی می توان گفت که مردان بالغ دو برابر زنان به آبسه مقعدی مبتلا می شوند.

علت ایجاد آبسه مقعدی در مردان

ایجاد آبسه مقعدی علت های متعددی دارد. اما به دو علت اصلی که باعث ابتلای بیشتر مردان به آبسه مقعدی می شود اشاره می کنیم:

• باکتری های شایع مثل استافیلوکوک و اشرشیاکولی شایع ترین علت هستند.
• عفونت های قارچی
• بیماری های زمینه ای مثل هموروئید و شقاق مزمن

علائم ابتلا به آبسه مقعدی در مردان

• درد زمانی که راست روده لمس شود.
• درد ضربان دار
• درد در زمان اجابت مزاج
• علائم جدی تر در آبسه های عمیق
• تب
• در آبسه های سطحی نیز تورم ایجاد می شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

با داشتن عوامل زیر بهتر است هرچه زودتر به پزشک متخصصی مراجعه شود تا ابتلا یا عدم ابتلا به آبسه مقعدی تشخیص داده شود:

• درد مداوم و ضربان دار در رکتوم
• شواهد مبنی بر عفونت سیستمیک
• شواهد خارجی برای وجود آبسه مثل حساسیت به لمس، قسمت سفت قابل لمس که ممکن است این شواهد وجود داشته باشد یا اصلا وجود نداشته باشند.

عوارض درمان نکردن آبسه مقعدی مردان

در صورت ابتلا به آبسه مقعدی هرچه زودتر این آبسه تشخیص داده شود و درمان آن سریعتر انجام شود، مطمئنا بهبودی آن هم سریعتر و موثرتر خواهد بود. اگر این آبسه درمان نشود هم عوارضی در پی دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

عدم درمان آبسه مقعدی در زمان مناسب باعث می شود که علائم مربوط به عفونت گسترش یافته و در بدن پخش شود. در صورتی که آبسه مقعدی شدید شود، باید بافت های مرده اطراف آن برداشته شود.

اگر آبسه مقعدی در افراد زیر به موقع درمان نشود، می تواند خطر جانی هم داشته باشد:

• افراد مسن
• کسانی که به بیماری قند مبتلا هستند.
• افرادی که توان جسمی کمی دارند.

موارد مربوط به درمان آبسه مقعدی در مردان

• درمان آبسه مقعدی اکثرا به این صورت است که آبسه را باز می کنند و عفونت را تخلیه می کنند.
• برای جراحی از بی حسی موضعی استفاده می شود ولی اگر آبسه مقعدی عمیق باشد باید بیمار بیهوش شود.
• بیمار باید پس از عمل دو تا چهار ساعتی یکبار به مدت 20 دقیقه در آب گرمی با ارتفاع 15 الی 20 سانتی متر بنشیند.
• برای کم کردن درد ناشی از جراحی می توان ار کمپرس گرم استفاده کرد.
• برای جلوگیری از یبوست در صورت احساس دستشویی حتما اگر درد داشته باشید هم باید به توالت بروید. در غیر این صورت ابتلا به یبوست باعث افزایش فشار زخم جراحی می شود.
• فرد باید دستورات پزشک را برای مراقبت های پس از عمل از جمله تمیز نگه داشتن محل جراحی یا تعویض پانسمان رعایت کند.
• ممکن است پزشک آنتی بیوتیک، داروهای ضدقارچ یا مسهل تجویز کند.
• زمان بهبودی پس از عمل کم است و مدت کمی پس از جراحی فرد می تواند فعالیت های عادی خود را ادامه دهد.
• برای کاهش ابتلا به یبوست بهتر است از رژیم غذایی با فیبر زیاد استفاده شود.
• بهتر است لیزر آبسه مقعدی توسط متخصص جراحی عمومی و لیزر با تجربه انجام شود. این روش بهترین روش درمان آبسه مقعدی می باشد.

عواملی که باعث افزایش خطر عود در آبسه مقعدی می شوند را می توان به چهار گروه دسته بندی کرد:

1. عواملی که به آناتومی آبسه مقعدی و سایر بیماری هایی که همراه آن وجود دارد بستگی دارد.
2. عواملی که قبل از عمل و درمان، خطر را افزایش می دهند.
3. عدم درمان مناسب و نقص های حین عمل
4. عواملی که به عوارض و مراقبت های بعد از عمل مرتبط هستند.

در ادامه هرکدام از این عوامل را به طور مفصل بررسی می کنیم و تاثیر آن را روی عود آبسه مقعدی مشخص می کنیم.

عود آبسه مقعدی به دلیل آناتومی آبسه

طبق طبقه بندی کتاب های پزشکی آبسه مقعدی را می توان به چهار گروه تقسیم کرد:

• آبسه دورانی
• آبسه ایسکیورکتال
• آبسه Intersphincteric
• آبسه Supralevator

آبسه دورانی ممکن است سطحی یا عمقی باشد که در این بین آبسه عمقی به راحتی قابل تشخیص نیست. از دلایلی که ممکن است این نمونه آبسه مقعدی پس از جراحی بهبود نیابد یا عود کند، به احتمال زیاد، وجود یک آبسه زیرین است که درمان نشده است.

آبسه ایسکیورکتال در بیشتر موارد به دلیل عفونت غده های کریپتوگلوبولار ایجاد می شود. آبسه هایی که در قسمت مقعد قرار دارند می توانند سطحی یا عمقی باشند. اگر عفونت سازنده آبسه ایسکیورکتال در دو طرف مقعد گسترش پیدا کند، باعث ایجاد مجموعه ای از سپسیس می شود.

عده ای از افرادی که قبلا دچار آبسه دورانی بوده اند و جراحی کرده اند، ممکن است پس از درمان آبسه مقعدی دوباره عود کند و آبسه Intersphincteric ایجاد شود.

آبسه Supralevator  آبسه مقعدی نادری نسبت به سایر آبسه هاست. پس از درمان آبسه دورانی یا آبسه Intersphincteric امکان ایجاد شدن آبسه Supralevator وجود دارد که درمان آن نیز چندان راحت و موثر نمی باشد و تا مدتی پس از درمان باید برای جلوگیری از عود آبسه مقعدی آن را پیگیری نمایید.

گسترش زیاد یک آبسه مقعدی، تشخیص نادرست آن و درمان های ناقص و نامناسب هم می تواند باعث عود شود. تشخیص دادن و مدیریت کردن همه انواع و تعداد آبسه مقعدی آسان نیست و درمان بعضی از آن ها نیز چالش برانگیز است.

علاوه بر فاکتورهای آناتومیکی که بر عوارض و عود آبسه مقعدی موثر هستند، چند مورد دیگر نیز باعث عود آن می شوند که عبارتند از:

• سرطان مقعد
• بیماری کرون
• دیابت
• سیگار کشیدن
• حالت های سرکوب سیستم ایمنی مانند بیماری های ضعف سیستم ایمنی یا داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی

عوامل افزایش عود آبسه مقعدی قبل از عمل

عدم تشخیص مناسب قبل از عمل جراحی آبسه مقعدی ممکن است باعث برداشتن ناقص و عود مجدد آبسه مقعدی و فیستول شود. این عدم تشخیص نامناسب در تعداد و نوع آبسه مقعدی می تواند باعث افزایش قابل توجه خطر عود آبسه مقعدی شود.

دهانه داخلی همه دستگاه های حفره ای آبسه باید تخلیه شود و زخم نیز دوباره باز شده و تخلیه مناسب برای آن صورت گیرد. بهتر است در عمل جراحی آبسه مقعدی به جای تیغ و کوتر از لیزر پرتوان استفاده شود تا تمام بقایای آبسه از ناحیه به خوبی پاکسازی شود.

روش انتخاب جراحی از مهم ترین فاکتورهای حین جراحی است که خطر عود را کنترل می کند.

عوامل موثر بر عود آبسه مقعدی بعد از عمل

مراقبت های اولیه بعد از عمل جراحی آبسه مقعدی باید حداقل چهار تا شش هفته پس از عمل دنبال شود.

زخم حاصل از عمل جراحی آبسه مقعدی باید هر روز در آب گرم قرار بگیرد .

باید پس از شش هفته که از عمل جراحی آبسه گذشت، دوباره برای معاینه و پیشگیری از عود مجدد به متخصص جراحی عمومی معالج مراجعه شود.

علل دیگر عود آبسه مقعدی

درمان آبسه مقعدی در بیشتر مواقع تخلیه و جراحی است. اگر آبسه و فیستول باز شده روی پوست بهبود یابد، ممکن است باعث ایجاد آبسه های مکرر شود. تا زمانی که فیستولی که به دلیل آبسه مقعدی ایجاد شده است از بین برود. بسیاری از بیماران مبتلا، چرخه تکراری از درد، تورم و تخلیه عفونت را همراه دوره های مداخله بهبودی دارند.

علت عود می تواند موارد زیادی باشد:

• تشخیص اولیه آبسه اشتباه بوده است.
• بیمار مبتلا به هیدرودنیت بوده است.
• درمان قبلی کافی و مناسب نبود.
• آبسه های بزرگ و متعددی وجود داشته که نیاز به فیستولوتومی داشته اند.
• شیستوزومیازیس مزمن نیز یکی از دلایل احتمالی برای آبسه های مکرر روده ای است.

تمام آبسه های عود کننده باید تحت بیهوشی بررسی شوند تا فیستول های مرتبط با آن ها تشخیص داده شوند.

سوالات متداول عود آبسه مقعدی

1-برای جلوگیری از عود آبسه مقعدی چه کنیم؟

ابتدا به یک متخصص جراحی عمومی و لیزر ماهر مراجعه کنید. متخصص تشخیص خواهد داد که نیاز به عکسبرداری و آزمایش قبل از عمل دارید یا خیر. معمولا جراحی آبسه اورژانسی است و نیازی به عکسبرداری ندارد. سپس عمل جراحی و تخلیه آبسه را با لیزر پرتوان انجام دهید. با جراح معالج خود در ارتباط باشید و مراقبت های بعد از عمل آبسه را طبق دستور جراح معالج اجرا کنید.

2-عوارض آبسه مقعدی چیست؟

بروز فیستول، باکتری و سپسیس، و آلودگی به سایر مناطق با گسترش هماتوژن. همچنین در برخی موارد بی اختیاری مدفوع. و همچنین بدخیمی از دیگر عوارض آبسه مقعدی می باشد.

3-ترشحات سفید رنگ ناحیه مقعد نشانه چیست؟

این ترشحات می توانند نشانه ای از عفونت باشند. به خصوص اگر با احساس درد همراه باشند. ترشحات صورتی و قرمز همراه با این ترشحات سفید رنگ نیز نشانه خونریزی می باشد. گاها به دلیل آسیب به روده ترشح مدفوع نیز مشاهده می شود.

4-علت بوی بد و ترشحات بعد از عمل جراحی آبسه مقعدی چیست؟

اگر بیمار ترشحات شفاف و بی بویی را مشاهده کند جای نگرانی نیست. اما ترشحاتی که متمایل به رنگ سفید و یا سبز و زرد می باشند می توانند نشانه ای از عفونت باشند. همچنین اگر بوی بدی مثل بوی ماهی در این ناحیه احساس کنید نشانه عود آبسه مقعدی است.