بواسیر

مادر بزرگ های قدیم به پاکه های گوشت مانندی که در ناحیه مقعد ایجاد می شد بواسیر و یا پیله می گفتند. در علم پزشکی به این پاکه ها و برجستگی های بافت همبند در ناحیه مقعد که گاها با خونریزی و حتی درد همراه هستند هموروئید گفته می شود. این نام از اسم لاتین “هم” به معنای خون و “هموروئید” به معنای خونریزی می باشد. در فارسی قدیم این بیماری را به نام باسورگ می خواندند. این بالشتک ها به کنترل عمل دفع کمک می کنند. گاها بر اثر یبوست، فشار و یا بیماری های گوارشی خونرسانی در این پاکه ها دچار اختلال می شود. با گشاد شدن عروق ناحیه و یا لخته شدن خون در پاکه هموروئید آنها بزرگ شده و از حالت طبیعی خارج می شوند.

هموروئید چیست؟

اگر این ناهنجاری در بالای خط دندانه ای مقعد ایجاد شود به آن هموروئید داخلی می گوییم و اولین علامت آن بی دردی است. زیرا در ناحیه داخلی مقعد پایانه های عصبی احساس درد کمی وجود دارد و بیمار فقط دفع ناقص و احساس وجود توده در ناحیه را گزارش می دهد. گاها خون قرمز روشن که بر روی مدفوع قرار دارد وجود هموروئید داخلی و حتی شقاق مقعدی خبر می دهد. هموروئید خارجی نیز در خارج از خط دندانه ای مقعد ایجاد می شود و به راحتی قابل مشاهده است.

تشخیص انواع هموروئید یا بواسیر

همانطور که در بالا اشاره شد انواع هموروئید از لحاظ محل بروز بیماری به دو دسته هموروئید داخلی و هموروئید خارجی تقسیم می شود. در صورتی که هر یک از انواع هموروئید دچار کبودی و لخته خون دردناک در ناحیه شوند به آنها هموروئید ترومبوزه می گوییم. این نوع از هموروئید بسیار دردناک است و معمولا بیمار با حالت اورژانتسی به پزشک مراجعه می کند. هموروئید های داخلی نیز بر اساس بیرون زدگی به چهار دسته کلی تقسیم می شوند. بنابراین انواع هموروئید را می توان به شرح زیر تشخیص داد:

• هموروئید داخی درجه یک با کمترین میزان افتادگی بدون بیرون زدگی
• هموروئید داخلی درجه دو با احساس توده در داخل مقعد و بیرون زدگی ندارد و فقط خونریزی دارد
• هموورئید داخلی درجه سه که با هر بار عمل دفع از مقعد بیرون می زند و با فشار دست به داخل رانده می شود.
• هموروئید داخلی درجه چهار که به نام هموروئید پرولابه نیز شناخته می شود. بسیار بیرون زده است و با فشار دست نیز به داخل نمی رود.
• هموروئید خارجی که در خارج از مقعد قابل مشاهده است و درد بیشتری نسبت به هموروئید داخلی متوجه بیمار است.
• هموروئید ترومبوزه که ممکن است داخلی و یا خارجی باشد و با کبودی و دردی شبیه به نبض زدن مشخص می شود.
• هموروئید همراه با زخم شقاق که همراه با سوزش و خونریزی با رنگ قرمز روشن قابل شناسایی است هر کدام از انواع هموروئید ممکن است همراه با شقاق ایجاد شود
• هموروئید همراه با آبسه مقعدی که خروج چرک و ترشحات بد بو از علائم آن است
• هموروئید همراه با فیستول که در طولانی مدت بر اثر یک هموروئید و آبسه و زخم درمان نشده بروز می کند

در صورت بروز هر یک از علائم بالا باید به یک متخصص جراحی عمومی که ترجیحا توانایی جراحی با لیزر را دارد مراجعه کنید. معاینه هموروئید در این مواقع تحت شرایط خاصی انجام می شود. در صورتی که بیمار زخم شقاق داشته باشد و درد داشته باشد تحت معاینه انگشتی و فیزیکی قرار نمی گیرد. این گروه از بیماران برای کلونسکوپی و یا عکس برداری از ناحیه ارجاع داده می شوند. بیمارانی که بالای 40 سال هستند و خونریزی دارند برای کلونسکوپی و یا عکس برداری ارجاع داده می شوند. بعد از بررسی نتیجه آزمایش تشخیص هموروئید  اعلام می شود.

درمان هموروئید

 اکثر بیمارانی که به هموروئید مبتلا می شوند دچار یبوست مزمن هستند. بنابراین اولین قدم برای درمان هموروئید کنترل یبوست است. دقت کنید در تمام مراحل درمان باید تحت نظر متخصص جراحی عمومی باشید و با خود درمانی زمان طلایی درمان هموروئید را از دست ندهید. درمان هموروئید در بچه ها عموما با تغییر رژیم غذایی کودک و مصرف داروی هموروئید نتیجه بخش خواهد بود. در صورتی که بزرگسالان نیز به موقع اقدام کنند و داروی هموروئید مناسب را از متخصص دریافت کنند بهبودی حاصل خواهد شد.

در مورد هموروئید ترومبوزه باید گفت که جراحی و همورئیدکتومی ترجیحا با لیزر در همان 48 تا 72 ساعت اولیه پیشنهاد می شود. زیرا در صورت عدم تخلیه لخته خون پاکه هموروئید بعد از این ساعات بیمار دچار گوشت اضافه در ناحیه مقعد خواهد شد.

در صورتی که درمان خانگی هموروئید همراه با دارو درمانی توسط متخصص جراحی نتیجه بخش نباشد و زمان طلائی درمان هموروئید گذشته باشد. توصیه بر این است که بیمار تحت عمل جراحی هموروئید قرار بگیرد. معمولا جراحی هموروئید با لیزر توصیه می شود. با برداشتن پاکه هموروئید با لیزر عوارض جراحی هموروئید کمتری متوجه بیمار خواهد بود. در صورتی که بیمار دچار یکی از انواع هموروئید پیچیده و همراه با دیگر بیماری های مقعد باشد. با لیزر می توان در یک جلسه و بدون خونریزی جراحی را انجام داد.

دوره نقاهت بعد از جراحی هموروئید با لیزر نسبت به جراحی با تیغ جراحی و کوتر و غیره بسیار کوتاه تر است. درجه عود هموروئید نیز بعد از این روش جراحی نزدیک به صفر است و ناحیه لیزر شده دیگر دچار مشکل نخواهد شد. برخی از افراد اجازه عمل جراحی ندارند بنابراین می توان از لیزر کم توان غیر جراحی برای درمان هموروئید آنها کمک گرفت. لیزر درمانی غیر جراحی برای برخی از انواع هموروئید و ترمیم برخی از زخم های مقعدی کاربرد دارد. هر یک از انواع لیزر اگر به موقع و به جا توسط متخصص جراحی و لیزر باتجربه به کار بسته شود سودمند خواهد بود.

مراحل درمان هموروئید یا بواسیر

با توجه به مواردی که در بالا ذکر شد مراحل درمان انواع هموروئید به ترتیب زیر است:

• کنترل یبوست با تغییر رژیم غذایی و افزایش فعالیت روزانه
• مصرف داروی هموروئید که توسط متخصص تجویز می شود
• لیزر درمانی هموورئید
• جراحی هموروئید ترجیحا با لیزر پرتوان

جلوگیری از هموروئید یا بواسیر

برای جلوگیری از هموروئید توصیه می شود روزانه 12 عدد میوه میل کنید. سعی کنید این میوه ها را به دقت انتخاب کنید. بهترین میوه برای درمان هموروئید یا بواسیر میوه های کم کالری، پرآب و پرفیبر است. همچنین استفاده از پله توالت فرنگی که با نام “اسکاتی پاتی” معروف است به یک دفع کامل در حالت چمباتمه کمک می کند. خودداری از نشستن طولانی بر روی سطوح سخت  به مدت طولانی بسیار مهم است.

برای نشستن بر روی سطوح از صندلی و یا بالش نرم مثل بالش های دونات استفاده کنید تا کمترین میزان فشار به ناحیه مقعد وارد شود. از بروز هرگونه فشار و حساسیت بر روی ناحیه جلوگیری کنید. خوردن مقدار زیاد شیرینی و ادویه و فلفل و همچنین مصرف زیاد غذاهای فست فود و آماده منجر به خارش مقعد و در نهایت بروز هموروئید و حتی شقاق می شود.

سوالات متداول هموروئید یا بواسیر

1-درمان هموروئید خارجی به چه شکل است؟

اولین قدم برای درمان هموروئید خارجی برداشتن فشار از روی این ناحیه است. اگر بر سطوح سخت برای مدت طولانی می نشینید و یا دچار یبوست هستید حتما این موانع را رفع کنید. بدین ترتیب در درمان و جلوگیری از هموروئید خارجی قدم بزرگی برداشته اید. در هر مرحله از درمان هموروئید خارجی باید تحت نظر متخصص جراحی عمومی باشید. جراح متخصص هموروئید ابتدا برای شما داروی مناسب هموروئید تجویز می کند و در مراحل بعدی در صورت نیاز اقدام به جراحی و یا لیزر هموروئید خارجی می نماید. داشتن یک سبک زندگی سالم به درمان و پیشگیری از این بیماری کمک شایانی می نمایند.

2-علائم هموروئید چیست؟

علائم و نشانه های هموروئید بسته به نوع هموروئید متفاوت است. هر یک از انواع هموروئید خارجی و داخلی ممکن است یکی یا همه علائم بروز هموروئید را از خود نشان دهد. مهمترین علامت هموورئید داخلی بی دردی است. مبتلایان هموروئید داخلی توده ای را در ناحیه داخلی مقعد احساس می کنند که در درجات 3 و 4 با بیرون زدگی آن مواجه می شوند. خونریزی و مشاهده خون روشن در مدفوع یا بعد از اجابت مزاج از دیگر علائم هموروئید یا بواسیر است. در برخی موارد هموروئید همراه با شقاق یا آبسه است که درد شدید و عفونت و ترشحات چرکی همراه با آن قابل مشاهده است. هموروئید ترومبوزه نیز به صورت یک برجستگی متورم داغ و کبود رنگ قابل شناسایی است. این نوع هموروئید با درد شدیدی همراه است.

3-هموروئید خارجی چیست؟

همانطور که از نام آن پیداست در خارج از خط دندانه ای مقعد ایجاد می شود. این نوع از هموروئید معمولا دردناک است و با یک معاینه سطحی توسط متخصص جراحی عمومی قابل تشخیص است. در مراحل اولیه با رعایت رژیم غذایی مناسب و مراجعه به موقع به پزشک و دریافت داروی هموروئید قابل درمان و کنترل است.

4-آیا درمان خانگی و گیاهی هموروئید موثر است؟

درمان های خانگی هموروئید زمانی موثر خواهند بود که تحت نظر متخصص جراحی و با مشورت پزشک معالج انجام شوند. با مراجعه به موقع به پزشک تشخیص دقیقی بر نوع بیماری هموروئید گذاشته می شود و همزمان با مصرف داروهای هموروئید می توانید از درمان های گیاهی و خانگی هموروئید نیز بهره ببرید. این نوع درمان ها اگر نا به جا و نادرست انجام شوند منجر به تشدید بیماری خواهند شد. درمانی برای هموروئید موثر است که نتایج آن را در همان روزهای اولیه مشاهده کنید. طولانی شدن دوره درمان هموروئید به خصوص در هنگام درمان های خانگی زنگ خطری است که باید به آن توجه کنید.

5-آیا هموروئید ترومبوزه را باید جراحی کرد؟

در کتاب های مرجعه جراحی و پزشکی ذکر شده است که باید لخته خون هموروئید ترومبوزه در همان ساعات اولیه سریعا توسط متخصص جراحی تخلیه شود. به تاخیر انداختن آن منجر به بروز عارضه گوشت اضافه مقعدی می شود. علاوه بر این بیمار تا فروکش کردن درد و التهاب ترومبوز درد و ناراحتی زیادی را متحمل می شود.

بیماری هموروئید که اغلب بصورت تورم مویرگ های خونی و شقاق که در غالب ترک خوردگی بروز می کند هر دو در ناحیه مقعد رخ می دهند و مشکلاتی را برای بیماران به وجود خواهند آورد. در این مقاله با ما همراه باشید تا نکاتی در مورد ارتباط هموروئید و شقاق با ورزش را برایتان بازگو کنیم و اطلاعات مفیدی را در اختیارتان بگذاریم.

ورزش و عدم ابتلا به بیماری های مقعدی

ورزش نکردن یکی از دلایل مهم اضافه وزن و چاقی در افراد است لذا نباید ارتباط هموروئید و شقاق  و بیماری های مقعدی را با ورزش را نادیده گرفت. متاسفانه افرادی که دارای تحرک کمی می باشند و چاقی را تجربه می کنند سرعت حرکات روده ای آن ها بسیار کم است لذا با ایجاد فشاری مضاعف بر مقعد امکان ابتلا به هموروئید و شقاق چندین برابر خواهد شد.

نتایج بدست آمده از تحقیقات گسترده ای که در این رابطه صورت گرفته است نشان می دهد که انجام ورزش های منظم و رعایت یک رژیم غذایی مناسب تا حد زیادی از بروز بیماری های هموروئید و شقاق جلوگیری می کند و به تبع آن بسیاری از مشکلات گوارشی افراد نیز برطرف خواهد شد.

استفاده از لباس های مناسب در حین ورزش

ارتباط هموروئید و شقاق با ورزش طیف گسترده ای از فاکتور های بااهمیت را در خود جای می دهد که یکی از آن ها استفاده از لباس های مناسب در حین ورزش کردن می باشد. ورزشکاران باید از لباس های مناسب که سبب رد و بدل شدن هوا می شود استفاده کرده و لباس های نایلونی یا پلاستیکی را انتخاب نکنند.

در واقع باید به این موضوع اهمیت داد که پوشیدن لباس های نایلونی به طور قابل توجهی میزان درجه حرارت را در بدن افزایش داده و سطح تعریق را بالا می برد. نکته اصلی اینجاست که فرد پس از ورزش باید استحمام کند و بدن را تمیز نگه دارد تا از بروز بیماری های مقعدی جلوگیری شود.

هنگام ورزش مراقب از دست رفت آب بدن باشید

توجه داشته باشید که ارتباط هموروئید و شقاق با ورزش به کم آبی بدن در هنگام ورزش کردن نیز مربوط می شود. در واقع ورزشکاران با انجام ورزش و ایجاد تعریق میزانی از آب بدن خود را از دست می دهند و می توانند این موضوع را با احساس تشنگی متوجه شوند.

بهتر است بدانید که ورزش کردن می توان به راحتی بر کنش تشنگی در بدن تاثیر بگذارد. در حقیقت قبل از اینکه فرد احساس تشنگی کند حجم زیادی از آب بدن خود را از دست داده است به علاوه اینکه تا قبل از رفع این تشنگی و جبران آن، حس تشنگی برطرف می شود. در نتیجه فقط و فقط نباید به حس تشنگی که در بدن ایجاد می شود اکتفا نمود.

ورزشکاران باید آب زیادی مصرف کنند بخصوص هنگامی که در هوای گرم مشغول ورزش می باشند. همینطور ورزشکاران در زمینه ارتباط هموروئید و شقاق با ورزش باید به نشانه های کم آبی بدن نیز بسیار دقت کنند تا بتوانند سطح آب بدن خود را در حد مناسب نگه دارند.

توجه به علائم کم آبی بدن در ورزشکاران

کم آبی بدن می تواند نشانه های مختلفی داشته باشد و ورزشکاران باید به این علائم حتما توجه کنند تا به مشکل روبرو نشوند:

وجود حس خستگی و ضعف و کم توان شدن بدن می تواند نشانی از کم آبی بدن باشد. این افراد معمولا اگر در هوای گرم قرار گیرند پوستشان قرمز شده و با خشکی دهان و سرگیجه نیز مواجه خواهند شد.

ورزشکاران می توانند به رنگ ادرار خود نیز توجه کنند. ادرار نباید بیش از حد پررنگ باشد. هر گاه رنگ ادرار تغییر کند فرد باید به میزان آب بدن خود توجه کند.

ارتباط ورزش های سنگین با بروز هموروئید و شقاق

همانطور که می دانید یکی از علل بروز هموروئید اعمال فشار بر روی ناحیه مقعد است. برخی از ورزش ها مانند وزنه برداری فشار زیادی را به ورزشکار وارد می کند. زور زدن در هنگام بلند کردن وزنه باعث می شود به وریدهای ناحیه مقعد فشار وارد شود. یک فشار مضاعف و کنترل نشده به راحتی می تواند منجر به بروز هموروئید یا بواسیر شود.

این موضوع در مورد دیگر ورزش ها که با وزنه و وزنه برداری سر و کار دارند صدق می کند. در هنگام ورزش بیش از اندازه به خود فشار وارد نکنید. به خصوص در افرادی که سابقه بیماری هموروئید را دارند.

ورزش بعد از عمل جراحی هموروئید و شقاق

برخی از بیماران که تحت عمل جراحی هموروئید و یا شقاق قرار می گیرند می خواهند بدانند چه زمانی می توانند برای ورزش کردن اقدام کنند. مهم است بدانیم که جراحی هموروئید به روش سنتی انجام شده یا بیمار تحت لیزر هموروئید درمان شده است.

اگر جراحی بیمار به روش سنتی انجام شده باشد تقریبا تا 2 ماه و تا ترمیم کامل زخم بیمار نباید ورزش سنگینی انجام دهد و تنها بعد از گذشت چند هفته اجازه دارد که پیاده روی سبک داشته باشد.

پس از جراحی هموروئید و شقاق با لیزر توصیه می شود 3 روز بعد از عمل بیمار روزانه 1 ساعت پیاده روی کند. یک هفته بعد از عمل می تواند به آرامی فعالیت ورزشی خود را آغاز کند. بعد از یک ماه نیز می تواند فعالیت حرفه ای ورزشی خود را آغاز کند. هرچند که توصیه می شود نکات مهمی که در بالا ذکر شد را به خوبی رعایت کند.