شقاق فیشر مقعد

فیشر مقعدی یا شقاق مقعدی ، برش یا پارگی کوچک در آستر مقعد است. ترک در پوست باعث درد شدید و برخی خونریزی در حین و بعد از حرکات روده می شود. این بیماری می تواند در هر سنی افراد را تحت تأثیر بگذارد ، و اغلب در نوزادان و کودکان خردسال دیده می شود زیرا یبوست یک مشکل شایع در این گروه های سنی است.

در بیشتر موارد ، شقاق در طی چهار تا شش هفته با درمان خانگی و ویزیت پزشک بهبود می یابد. در مواردی که شقاق بیش از هشت هفته ادامه یابد ، این بیماری از فاز شقاق حاد خارج شده و شقاق مزمن تلقی می شود.

برخی از درمان ها می توانند باعث بهبودی شوند و به رفع ناراحتی، از جمله نرم کننده های مدفوع و تسکین دهنده درد موضعی کمک کنند. اگر یک شقاق مقعدی با این درمان ها بهبود نیابد، ممکن است شما به جراحی نیاز داشته باشید.

علائم فیشر مقعدی چیست؟

شقاق مقعد ممکن است باعث یک یا چند مورد از علائم زیر شود:

• پارگی قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
• درد شدید در ناحیه مقعد هنگام حرکات روده
• رگه های خون روی مدفوع یا روی دستمال توالت پس از پاک کردن
• سوزش یا خارش در ناحیه مقعد

چه کسانی کاندیدای جراحی اسفنکتروتومی هستند؟

شقاق مقعد در دوران نوزادی شایع است. بزرگسالان مسن نیز به دلیل کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال مستعد ابتلا به شقاق مقعد هستند. در حین و بعد از زایمان ، زنان به دلیل تنگی در هنگام زایمان در معرض خطر شقاق مقعد هستند.

افراد مبتلا به IBD همچنین خطر بیشتری برای ایجاد شقاق مقعد دارند. التهابی که در روده رخ می دهد باعث می شود بافت اطراف مقعد بیشتر مستعد پارگی شود.

افرادی که به طور مداوم یبوست را تجربه می کنند در معرض خطر ابتلا به فیشر مقعدی نیز هستند.

البته باید این نکته را نیز متذکر شد که افرادی که دارای بیماری ایدز می باشند، کاندیدای مناسبی برای این جراحی نمی باشند.

و در نهایت افرادی که به درمان دارویی جواب نمی دهند، در آخرین مرحله بر اساس تشخیص متخصص جراحی این عمل را انجام می دهند.

 جراحی اسفنکتروتومی چگونه انجام می شود؟

اسفنکتروتومی داخلی جانبی یک عمل جراحی ساده است که در طی آن اسفنکتر بریده می شود. اسفنکتر گروهی از عضله های دایره ای از ماهیچه های اطراف مقعد است که وظیفه کنترل حرکات روده و باز و بست دهانه مقعد را بر عهده دارند. اسفنکتروتومی به عنوان آخرین راه حل برای این بیماری استفاده می شود و معمولاً افرادی که دچار شقاق مقعد می شوند، ابتدا سعی می کنند رژیم غذایی با فیبر بالا و نرم کننده های مدفوع را امتحان کنند. اگر علائم شدید باشد یا به این درمانها پاسخ ندهد، ممکن است اسفنکتروتومی به عنوان روش نهایی استفاده شود.

در طی عمل، متخصص جراحی برش کوچکی را در یکی از اسفنکترهای داخلی مقعد ایجاد می کند. هدف از این برش ، آزاد کردن تنش اسفنکتر است. خارج کردن این فشار و تنش از روی اسفنکتر باعث بهبودی شقاق مقعدی می شود.

اسفنکتروتومی را می توان تحت بی حسی موضعی یا عمومی انجام داد و به طور معمول در همان روز انجام جراحی اجازه بازگشت به خانه را خواهید داشت.

ریکاوری و مراقبت پس از انجام جراحی اسفنکتروتومی

به طور طبیعی حدود شش هفته طول می کشد تا مقعد شما به طور کامل بهبود یابد ، اما بیشتر افراد قادرند فعالیت های عادی خود را از جمله رفتن به محل کار را طی یک تا دو هفته پس از عمل از سر بگیرند. اگر این جراحی با لیزر پرتوان دی اکسید کربن و توسط متخصص جراحی با تجربه انجام شود بیمار فقط یک شب استراحت می کند و از فردای روز عمل می تواند به محل کار خود بازگردد. ریکاوری بعد از جراحی شقاق با لیزر بسیار سریع تر و راحت تر از روش های باز و سنتی است.

بیشتر افراد متوجه می شوند که دردی که از شقاق مقعد خود قبل از جراحی تجربه می کردند ، طی چند روز پس از داشتن جراحی اسفنکتروتومی آنها ناپدید شده است. همچنین طبیعی است که بعد از حرکات روده برای چند هفته اول مقداری خون روی کاغذ توالت را متوجه شوید. بنابراین ترشح چند قطره خون تا دو ماه بعد از جراحی شقاق طبیعی است. اما اگر این ترشحات چرکی و بد بو باشد باید سریعا به متخصص جراحی معالج خود مراجعه کنید.

از جمله کارهایی که باید برای بهبود هرچه سریعتر در دوره ریکاوری جراحی اسفنکتروتومی انجام داد، به موارد زیر اشاره نمود؛

• استراحت کافی و فشار نیاوردن به ناحیه عمل.
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید.
• رژیم غذایی پر فیبر داشته باشید.
• سعی کنید هر روز کمی پیاده روی کنید
• دستورالعمل پزشک خود را در مورد این که دوباره می توانید رانندگی کنید ، پیروی کنید.
• دوش یا استحمام را انجام دهید، اما ناحیه مقعد خود را بعد از حمام به خوبی با یک حوله نرم خشک کنید.
• اگر با مشکل یبوست روبرو هستید ، از پزشک خود در مورد مصرف ملین ها سؤال کنید.
• داروهای ضد درد و مسکن را طبق دستور پزشک مصرف نمایید.
• استفاده از دستمال مرطوب کودک به جای دستمال توالت معمولاً راحت تر است و باعث تحریک مقعد نمی شود.
• برای بهبود سریع تر می توانید از حمام سیتز استفاده کنید.
• از استفاده از صابون های معطر خودداری کنید.

 عوارض جانبی و خطرات احتمالی جراحی اسفنکتروتومی

جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی یک روش ساده و گسترده است و در درمان شقاق مقعد بسیار مؤثر است. معمولاً عوارض جانبی بعد از عمل وجود ندارد ، اما در موارد بسیار نادر اتفاق می افتند.

بسیار طبیعی است که افراد در هفته های بعد از عمل جراحی بی اختیاری مدفوع و مشکل در کنترل گاز و نفخ شکم را تجربه کنند. این عارضه معمولاً به دلیل بهبودی مقعد شما به خودی خود برطرف می شود. در صورتی که جراحی اسفنکتروتومی شقاق با لیزر انجام شود احتمال بروز این عوارض نزدیک به صفر می شود.

 چشم انداز

جراحی اسفنکتروتومی داخلی یک روش ساده است که ثابت کرده است که در درمان شقاق های مقعد بسیار موفق است. به شما توصیه می شود قبل از عمل سایر روش های درمانی را امتحان کنید ، اما اگر این موارد ناکارآمد باشند ، این روش به شما پیشنهاد می شود. شما  با انجام عمل اسفنکتروتومی با لیزر  به سرعت بهبودی خواهید یافت. همچنین عوارض جانبی این عمل بسیار نادر است و در صورت بروز آنها قابل درمان می باشند.

سوالات متداول اسفنکتروتومی شقاق مقعدی

چقدر بعد از اسفنکتروتومی شقاق بهبود می یابیم؟

اگر این جراحی به روش سنتی و با تیغ جراحی انجام شود بیش از 6 هفته طول می کشد که محل زخم جراحی بهبود یابد. برخی افراد طی یک تا دو هفته بعد از این جراحی به محل کار خود باز می گردند. اگر این جراحی با لیزر پرتوان دی اکسید کربن انجام شود بیمار تنهای یک شب استراحت می کند و از فردای روز عمل می تواند به کارهای روزمره خود برسد. زخم و سوزش طی یک هفته بهبود می یابد.

آیا جراحی اسفنکتروتومی دردناک است؟

این جراحی تحت بی حسی نخاعی و یا بیهوشی انجام می شود. بنابراین حین عمل بیمار دردی را احساس نمی کند. بسته به این که جراحی با لیزر انجام شود و یا با کوتر و تیغ جراحی سوزش و درد بعد از اسفنکتروتومی متفاوت است. مسلما سوزش و درد جراحی سنتی و کوتر بیش تر از جراحی با لیزر است . درد بعد از اسفنکتروتومی شقاق با لیزر با مسکن ساده قابل کنترل است و به سرعت بهبود می یابد.

آیا جراحی اسفنکتروتومی شقاق عود و بازگشت دارد؟

بعد از جراحی اسفنکتروتومی شقاق نکات مراقبتی بعد از جراحی شقاق را به درستی رعایت کنید. از بروز یبوست و اسهال جلوگیری کنید. از وارد کردن فشار بر این ناحیه خودداری کنید. بیماری شقاق شما بازگشت نخواهد داشت. این جراحی بهترین و آخرین روش درمان شقاق محسوب می شود.

اگر مشکوک به بیماری هموروئید یا شقاق و یا هر دو بیماری هستنید حتما باید برای معاینه و تشخیص هموروئید و شقاق به یک متخصص جراحی عمومی مراجعه کنید. توصیه بر این است که به متخصص جراحی و لیزر با تجربه و ماهر در این زمینه مراجعه کنید. هموروئید یا همان بواسیر بالشتک های برجسته و متورم و گاها دردناکی هستند که در ناحیه خارجی مقعد و یا ناحیه داخلی مقعد ایجاد می شوند.

شقاق یا همان فیشر مقعد نیز نوعی پارگی و شکاف و یا زخم در ناحیه مقعد است که همراه با علائم واضحی از درد و سوزش و خونریزی و مشکل در عمل دفع همراه است.

متخصص جراحی بعد از پرسش سوالاتی درباره بیماری، ناحیه را از لحاظ وجود عوامل زیر بررسی می کند:

• وجود توده
• سلولیت
• هموروئید ترومبوزه
• ترشح
• عفونت
• آبسه
• زخم
• هموروئید یا بواسیر
• شقاق یا فیشر

بیماری که درد نداشته باشد و خونریزی و شقاق نداشته باشد ممکن است تحت معاینه داخلی انگشتی قرار بگیرد. بیمارانی که درد دارند و مشکوک به شقاق هستند تحت این معاینه قرار نمی گیرند.

معاینه شقاق به چه صورت است

ابتدا متخصص جراحی سوالاتی درباره علائم شما می پرسند. بیماران مشکوک به شقاق معاینه داخلی و انگشتی نمی شوند. با پاسخ های واضح و روشنی که به متخصص می دهید نیمی از پروسه معاینه را گذرانده اید.  از آنجایی که نباید در حین معاینه شقاق به زخم فشار و اصطکاکی وارد شود تنها با مشاهده سطحی آن می توان شقاق را تشخیص داد. این نکته را در نظر داشته باشید که اگر بیماری مشکوک به شقاق باشد پزشک تا حد امکان از دست زدن به ناحیه خودداری می کند.

بنابراین معاینه شقاق و حتی هموروئید ابتدا بر پایه مشاهده است و معاینه با انگشت در صورت لزوم در مراحل بعدی انجام می شود.

معاینه هموروئید به چه شکل است

در صورتی که هموروئید یا بواسیر خارجی باشد متخصص جراحی با مشاهده ناحیه می تواند بیماری هموروئید را به راحتی تشخیص دهد. اما در صورتی که بیمار اظهار کند که توده یا ناراحتی در نواحی داخلی مقعد احساس می کند ممکن است نیاز به معاینه داخلی باشد. بدین ترتیب متخصص ناحیه را معاینه می کند و اگر توده، برجستگی، التهاب و یا زخمی در ناحیه داخلی مقعد باشد آن را تشخیص می دهد و روش درمانی مناسب را به بیمار پیشنهاد خواهد داد.

در صورتی که بیمار درد نداشته باشد و دچار شقاق نیز نباشد ممکن است پزشک معاینه داخلی را انجام دهد.

معاینه داخلی مقعد

معاینه داخلی مقعد آخرین روش تشخیص هموروئید و شقاق است. بیماری که خونریزی دارد و بالای 40 سال است باید کلونسکوپی انجام دهد تا معاینه داخلی شود. این گروه از بیماران تحت معاینه داخلی با انگشت قرار نمی گیرند. بنابراین بیماران محدودی تحت معاینه داخلی مقعد قرار می گیرند.

گروهی که تحت معاینه داخلی مقعد قرار می گیرند افراد مشکوک به تومورها و یا آبسه های داخلی مقعد هستند. برخی از بیماران به دلیل درد و ناراحتی شدیدی که در این ناحیه احساس می کنند از معاینه هموروئید و شقاق می ترسند. اما نکته مهم این است که متخصص جراحی در صورتی که شما مبتلا به شقاق باشید و یا احساس درد و ناراحتی در این ناحیه داشته باشید معاینه داخلی مقعد را برای شما انجام نمی دهد. پس با خیالی آسوده به متخصص جراحی مراجعه کنید و از مراجعه به متخصص به دلیل ترس از معاینه خودداری نکنید.