پولیپ روده زائده ای شبیه به بافت دستگاه گوارش است که ممکن است در روده بزرگ یا کوچک بروز کند. همانطور که اسکین تگ ها و لیپوم ها خطرناک نیستند پولیپ ها هم به خودی خود خطرناک نمی باشند. اما نکته ای که در مورد تمام این زائده های بافتی صادق است این است که ممکن است روزی عفونی و یا بدخیم شوند. به همین دلیل برای جلوگیری از سرطانی شدن پلیپ روده توصیه می شود در همان جلسه آندوسکوپی یا کولونوسکوپی برداشته شوند. هرچند که برداشتن پلیپ های بزرگ نیاز به جراحی تحت بیهوشی دارد.
علائم پولیپ روده
پلیپ روده در مراحل اولیه هیچگونه علامت خاصی ندارد که شما برای تشخیص قطعی و درمان آن اقدام نمایید. همچنین ممکن است طی انجام یک کولونوسکوپی برای شناسایی هموروئید و دیگر بیماری های مقعد و رکتوم، پلیپ روده شما تشخیص داده شود. اما ممکن است به مرور زمان یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کنید:
- ترشح مخاطی حین دفع مدفوع
- ترشح مقدار ناچیزی خون
- تغییر در عادات طبیعی روده مثل اسهال و یبوست
- کم خونی یا همان آنمی
- تغییر رنگ مدفوع
- درد شکمی
- کاهش وزن بی دلیل
توصیه می شود اگر بیش از 3 هفته ترشح مخاطی و لزج و خونریزی دارید حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر یبوست و اسهال مزمن دارید و با تغییر رژیم غذایی و عادات روزانه درمان نمی شود. همچنین اگر در حال از دست دادن غیر طبیعی وزن هستید فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر بیش از 7 روز است که ترشحات شدید مخاطی همراه با خون دارید یک وقت اورژانسی بگیرید. اگر مدفوع شما سیاه و یا قرمز تیره است نیز باید اورژانسی به پزشک مراجعه کنید.
نکته مهمی که باید در نظر بگیرید این است که از گفتن علائم و جزئیات به پزشک یا پرستار خجالت نکشید و شرح کاملی از شرایط خود ارائه کنید.
علائم پلیپ روده سرطانی
پلیپ روده به ندرت سرطانی می شود. به همین دلیل اگر پزشک به سرطانی بودن پلیپ مشکوک باشد فقط از آن نمونه برداری می کند و پلیپ را تا مشخص شدن جواب آزمایش برنمیدارد. گاها پلیپ هایی که مدت طولانی در روده باقی مانده اند و تحت استرس و شرایط خاص قرار گرفته اند سرطانی می شوند. این پولیپ ها که منجر به بروز سرطان کولورکتال می شوند معمولا شکلی دندانه دار و بزرگ دارند.
تشخیص پلیپ روده
تشخیص پلیپ روده با دو آزمایش متداول انجام می شود.
کولونوسکوپی: برای انجام کولونوسکوپی پلیپ روده از یک لوله بسیار باریک مجهز به یک دوربین دقیق استفاده می شود و داخل روده توسط متخصص مشاهده می شود. این عمل دردناک نیست اما ممکن است کمی احساس ناراحتی کنید.
سی تی کولونوگرافی: برای این آزمایش تشخیصی از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای ایجاد یک تصویر دیجیتال از روده شما استفاده می شود. قبل از سی تی روده به شما مایع مخصوص داده می شود که وضوح تصویر روده را بیشتر می نماید.
2 دسته اصلی پولیپ وجود دارد:
- غیر نئوپلاستیک: معمولا سرطانی نمی شوند
- نئوپلاستیک: ممکن است در طولانی مدت سرطانی شوند. شامل آدنوم ها و انواع دندانه دار می باشند. که هرچه بزرگتر و دندانه دار تر باشند احتمال سرطانی شدن آنها بیشتر است.
درمان پولیپ روده
درمان پولیپ روده فقط با یکی از روش های برداشتن پولیپ همراه می باشد. ممکن است این عمل حین کولونوسکوپی با کوتر انجام شود که تقریبا دردناک است. پولیپ اکتومی برای زائده های بزرگ توسط جراح و در اتاق جراحی با تجهیزات کامل جراحی انجام می شود.
اگر تعداد پولیپ ها زیاد باشد، یا اگر بافت مشکوکی داشته باشند در حین کولونوسکوپی برداشته نمی شوند. در مواقعی که پزشک متخصص به سرطانی بودن این زائده ها مشکوک باشد فقط نمونه برداری یا بیوپسی انجام می شود. بعد از مشخص شدن جواب پاتولوژی نمونه که معمولا 10 روز طول می کشد تصمیم نهایی برای درمان پولیپ گرفته می شود. معمولا جراحان پولیپ های سرطانی را به متخصص انکولوژی ارجاع می دهند و درمان تحت نظر این متخصص انجام می شود.
مراقبت بعد از درمان و جراحی پولیپ روده
بعد از برداشتن زائده پولیپ از روده نباید غذا میل کنید. ممکن است نیاز باشد بین 2 تا 3 روز فقط آب میل کنید. که این مدت زمان را پزشک جراح معالج شما تعیین می کند. روز اول بعد از جراحی پولیپ روده می توانید از 2 ساعت چند قاشق آب میل کنید. از روز سوم به بعد می توانید با غذاهای بسیار نرم و نوشیدنی هایی مثل شیر شروع به تغذیه کنید.
بعد از این جراحی نیازی نیست که کار و فعالیت روزانه خود را تعطیل کنید. اما بهتر است که از انجام کارهای سنگین منزل و بلند کردن وزنه سنگین خودداری کنید. می توانید به آرامی ورزش کنید اما ورزش سنگین را حداقل تا دو هفته به تاخیر بیاندازید.
اگر پولیپ روده را حین کولونوسکوپی برداشته اید نیز لازم است این موارد را رعایت کنید. از پزشک خود یک رژیم غذایی مناسب برای دو هفته نیز دریافت کنید.
بعد از جراحی پولیپ روده این کارها را انجام ندهید:
- از فین کردن و تنفس عمیق بپرهیزید زیرا ممکن است دچار خونریزی شوید.
- حداقل تا 10 روز از زور زدن، کشش و پرش خودداری کنید که دچار خونریزی نشوید.
- تا 2 هفته از اسپری و داروهای استروئیدی استفاده نکنید.
- تا 2 هفته از مصرف آسپرین و ویتامین ای و رقیق کننده های خون خودداری کنید.
- از مصرف نوشیدنی های الکلی، دانه ها، غلات، انار و پاپ کورن به شدت پرهیز کنید.
علل بروز پولیپ روده
سلول های سالم به طور منظم رشد می کنند و تقسیم می شوند. تغییرات در ژن های خاص می تواند باعث شود که سلول‌ها به تقسیم خود ادامه دهند، حتی زمانی که به سلول‌های جدید نیاز نیست. در کولون و رکتوم، این رشد مداوم سلول ها می تواند باعث ایجاد پولیپ شود. پولیپ ها می توانند در هر جایی از روده بزرگ و کوچک رشد کنند.
ریسک فاکتورهای بروز پولیپ روده
همانطور که ذکر شد علل مشخص و دقیقی برای بروز پولیپ روده مشخص نشده است اما طبق آمار و تحقیقات پزشکی ریسک فاکتورهای این بیماری به شرح زیر است:
- سن: بیشتر در سنین بالای 50 سال بروز می کند.
- بیماری های روده مثل روده تحریک پذیر.
- داشتن سابقه خانوادگی به خصوص سابقه سرطان روده.
- مصرف سیگار و الکل.
- چاقی و شاخص توده بدنی بالا.
- نژاد به خصوص در میان سیاهپوستان بسیار شایع است.