عواملی که باعث افزایش خطر عود در آبسه مقعدی می شوند را می توان به چهار گروه دسته بندی کرد:
- عواملی که به آناتومی آبسه مقعدی و سایر بیماری هایی که همراه آن وجود دارد بستگی دارد.
- عواملی که قبل از عمل و درمان، خطر را افزایش می دهند.
- عدم درمان مناسب و نقص های حین عمل
- عواملی که به عوارض و مراقبت های بعد از عمل مرتبط هستند.
در ادامه هرکدام از این عوامل را به طور مفصل بررسی می کنیم و تاثیر آن را روی عود آبسه مقعدی مشخص می کنیم.
عود آبسه مقعدی به دلیل آناتومی آبسه
طبق طبقه بندی کتاب های پزشکی آبسه مقعدی را می توان به چهار گروه تقسیم کرد:
- آبسه دورانی
- آبسه ایسکیورکتال
- آبسه Intersphincteric
- آبسه Supralevator
آبسه دورانی ممکن است سطحی یا عمقی باشد که در این بین آبسه عمقی به راحتی قابل تشخیص نیست. از دلایلی که ممکن است این نمونه آبسه مقعدی پس از جراحی بهبود نیابد یا عود کند، به احتمال زیاد، وجود یک آبسه زیرین است که درمان نشده است.
آبسه ایسکیورکتال در بیشتر موارد به دلیل عفونت غده های کریپتوگلوبولار ایجاد می شود. آبسه هایی که در قسمت مقعد قرار دارند می توانند سطحی یا عمقی باشند. اگر عفونت سازنده آبسه ایسکیورکتال در دو طرف مقعد گسترش پیدا کند، باعث ایجاد مجموعه ای از سپسیس می شود.
عده ای از افرادی که قبلا دچار آبسه دورانی بوده اند و جراحی کرده اند، ممکن است پس از درمان آبسه مقعدی دوباره عود کند و آبسه Intersphincteric ایجاد شود.
آبسه Supralevator آبسه مقعدی نادری نسبت به سایر آبسه هاست. پس از درمان آبسه دورانی یا آبسه Intersphincteric امکان ایجاد شدن آبسه Supralevator وجود دارد که درمان آن نیز چندان راحت و موثر نمی باشد و تا مدتی پس از درمان باید برای جلوگیری از عود آبسه مقعدی آن را پیگیری نمایید.
گسترش زیاد یک آبسه مقعدی، تشخیص نادرست آن و درمان های ناقص و نامناسب هم می تواند باعث عود شود. تشخیص دادن و مدیریت کردن همه انواع و تعداد آبسه مقعدی آسان نیست و درمان بعضی از آن ها نیز چالش برانگیز است.
علاوه بر فاکتورهای آناتومیکی که بر عوارض و عود آبسه مقعدی موثر هستند، چند مورد دیگر نیز باعث عود آن می شوند که عبارتند از:
- سرطان مقعد
- بیماری کرون
- دیابت
- سیگار کشیدن
- حالت های سرکوب سیستم ایمنی مانند بیماری های ضعف سیستم ایمنی یا داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی
عوامل افزایش عود آبسه مقعدی قبل از عمل
عدم تشخیص مناسب قبل از عمل جراحی آبسه مقعدی ممکن است باعث برداشتن ناقص و عود مجدد آبسه مقعدی و فیستول شود. این عدم تشخیص نامناسب در تعداد و نوع آبسه مقعدی می تواند باعث افزایش قابل توجه خطر عود آبسه مقعدی شود.
دهانه داخلی همه دستگاه های حفره ای آبسه باید تخلیه شود و زخم نیز دوباره باز شده و تخلیه مناسب برای آن صورت گیرد. بهتر است در عمل جراحی آبسه مقعدی به جای تیغ و کوتر از لیزر پرتوان استفاده شود تا تمام بقایای آبسه از ناحیه به خوبی پاکسازی شود.
روش انتخاب جراحی از مهم ترین فاکتورهای حین جراحی است که خطر عود را کنترل می کند.
عوامل موثر بر عود آبسه مقعدی بعد از عمل
مراقبت های اولیه بعد از عمل جراحی آبسه مقعدی باید حداقل چهار تا شش هفته پس از عمل دنبال شود.
زخم حاصل از عمل جراحی آبسه مقعدی باید هر روز در آب گرم قرار بگیرد .
باید پس از شش هفته که از عمل جراحی آبسه گذشت، دوباره برای معاینه و پیشگیری از عود مجدد به متخصص جراحی عمومی معالج مراجعه شود.
علل دیگر عود آبسه مقعدی
درمان آبسه مقعدی در بیشتر مواقع تخلیه و جراحی است. اگر آبسه و فیستول باز شده روی پوست بهبود یابد، ممکن است باعث ایجاد آبسه های مکرر شود. تا زمانی که فیستولی که به دلیل آبسه مقعدی ایجاد شده است از بین برود. بسیاری از بیماران مبتلا، چرخه تکراری از درد، تورم و تخلیه عفونت را همراه دوره های مداخله بهبودی دارند.
علت عود می تواند موارد زیادی باشد:
- تشخیص اولیه آبسه اشتباه بوده است.
- بیمار مبتلا به هیدرودنیت بوده است.
- درمان قبلی کافی و مناسب نبود.
- آبسه های بزرگ و متعددی وجود داشته که نیاز به فیستولوتومی داشته اند.
- شیستوزومیازیس مزمن نیز یکی از دلایل احتمالی برای آبسه های مکرر روده ای است.
تمام آبسه های عود کننده باید تحت بیهوشی بررسی شوند تا فیستول های مرتبط با آن ها تشخیص داده شوند.
سوالات متداول عود آبسه مقعدی
1-برای جلوگیری از عود آبسه مقعدی چه کنیم؟
ابتدا به یک متخصص جراحی عمومی و لیزر ماهر مراجعه کنید. متخصص تشخیص خواهد داد که نیاز به عکسبرداری و آزمایش قبل از عمل دارید یا خیر. معمولا جراحی آبسه اورژانسی است و نیازی به عکسبرداری ندارد. سپس عمل جراحی و تخلیه آبسه را با لیزر پرتوان انجام دهید. با جراح معالج خود در ارتباط باشید و مراقبت های بعد از عمل آبسه را طبق دستور جراح معالج اجرا کنید.
2-عوارض آبسه مقعدی چیست؟
بروز فیستول، باکتری و سپسیس، و آلودگی به سایر مناطق با گسترش هماتوژن. همچنین در برخی موارد بی اختیاری مدفوع. و همچنین بدخیمی از دیگر عوارض آبسه مقعدی می باشد.
3-ترشحات سفید رنگ ناحیه مقعد نشانه چیست؟
این ترشحات می توانند نشانه ای از عفونت باشند. به خصوص اگر با احساس درد همراه باشند. ترشحات صورتی و قرمز همراه با این ترشحات سفید رنگ نیز نشانه خونریزی می باشد. گاها به دلیل آسیب به روده ترشح مدفوع نیز مشاهده می شود.
4-علت بوی بد و ترشحات بعد از عمل جراحی آبسه مقعدی چیست؟
اگر بیمار ترشحات شفاف و بی بویی را مشاهده کند جای نگرانی نیست. اما ترشحاتی که متمایل به رنگ سفید و یا سبز و زرد می باشند می توانند نشانه ای از عفونت باشند. همچنین اگر بوی بدی مثل بوی ماهی در این ناحیه احساس کنید نشانه عود آبسه مقعدی است.